منتظر فرج بودن چه فایده‌ای دارد؟

امام صادق (ع) : هر کس بمیرد در حالى که منتظر این امر باشد همانند کسى است که با حضرت قائم علیه‌السلام  و در خیمه‏اش بوده باشد....

ما سه دسته منتظر داریم

لطفا به ادامه مطلب مراجعه کنید

همه شما کم و بیش نسبت به جایگاه «انتظار» در مجموعه معارف اسلامى آگاهى دارید و قطعا تاکنون درباره فضیلت انتظار فرج مطالب بسیارى شنیده و خوانده‏اید. اما نکته‏اى که شاید شنیدن آن براى شما تازگى داشته باشد این است که از دیدگاه اهل بیت عصمت و طهارت علیهم ‌السلام  «انتظار فرج» یا «چشم به راه گشایش بودن» به خودى خود در عصر غیبت براى منتظران مایه گشایش، نجات و رستگارى است و از این رو شیعیان به جاى گله و شکایت از طولانى شدن غیبت و سختیها و رنجهاى این دوران، باید تلاش کنند که منتظران خوبى باشند تا همین انتظارشان، «فرج» را در عصر غیبت براى آنها به ارمغان آورد.

براى روشنتر شدن این موضوع چند روایت را با هم مرور مى‏کنیم:

ابو بصیر مى‏گوید به امام صادق علیه‌السلام  عرض کردم: جُعِلتُ فِداکَ مَتى الفَرَجُ؟ فدایت شوم، این گشایش کى فرا مى‏رسد؟

آن حضرت فرمود: یَا أبابصیر وَ أنتَ مِمّن یُریدُ الدنیا؟ مَن عَرفَ هَذا الأمر فَقَد فَرّجَ عَنهُ لانتظارِهِ¹ اى ابابصیر! آیا تو از آن گروهى که به دنبال دنیایند؟ هر کس این امر را بشناسد، به سبب انتظارش براى او گشایش حاصل مى‏شود.

امام رضا علیه‌السلام  نیز در پاسخ «حسن بن جَهْم» که از ایشان در مورد فرا رسیدن گشایش مى‏پرسد، مى‏فرماید: أَوَلَستَ تَعلَمُ أنّ ٱنتِظارَ الفَرجِ مِن الفَرج؟ آیا تو نمى‏دانى که چشم به راه گشایش بودن، خود [جزیى]از گشایش است؟

او در پاسخ مى‏گوید: لا أدرى إلاّ أن تُعلّمْنى. نمى‏دانم، مگر اینکه شما به من بیاموزید.

آن حضرت بار دیگر مى‏فرماید: نَعَم، اِنتِظارُ الفَرجِ مِن الفَرجِ.² آرى، انتظار گشایش، [جزیى] از گشایش است.

براساس همین نگرش است که در روایتهاى متعددى تأکید شده که براى منتظران واقعى تفاوتى ندارد که ظهور را درک کنند یا نکنند؛ چون آنها در عصر غیبت نیز در خدمت امام زمان خویش هستند؛ چنانکه در روایتى از امام صادق علیه‌السلام  مى‏خوانیم:

مَن مَات مِنکُم وَ هُو مُنتَظِرٌ لِهَذا الأمرِ کَمَن هُوَ مَعَ القائِمِ فِى فُسطاطِهِ...³ هر کس بمیرد در حالى که منتظر این امر باشد همانند کسى است که با حضرت قائم علیه‌السلام  و در خیمه‏اش بوده باشد....

آرى، انتظار فرج، خود مایه فرج است، اما بشرطها و شروطها. اگر کسى در عصر غیبت مؤمنانه زندگى کند؛ از بدیها و زشتیها دورى گزیند؛ خصال شایسته را پیشه خود سازد؛ وظایف و تکالیفى را که در صحنه حیات فردى و اجتماعى متوجه اوست به درستى به‏جا آورد و در انتظار ظهور امامش نیز باشد، خداوند متعال، فرج و گشایش واقعى را ـ که همان یافتن راه هدایت و رستگارى و رسیدن به سعادت و نیکبختى در دنیا و آخرت است ـ نصیب او مى‏سازد و در این صورت است که پیش افتادن و پس افتادن ظهور براى او هیچ تفاوتى نخواهد داشت و او در هر حال امام منتظَر خویش را درمى‏یابد.

ما سه دسته منتظر داریم:

1. کسی که از دور زیاد یاد امام می‌کند و انتظار دیدار او را می‌کشد تا علایم و آثاری از امامش را ببیند، که فرموده‌اند: افضل اعمال انتظار الفرج؛ برترین کارها انتظار فرج است.

2. کسی که آثار و جای پا و جلوه‌ای از امام دیده است، که فرموده‌اند: فان ذلک فرجکم: پس به درستی که فرج امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) فرج خود شماست. یعنی انتظار و دعا کردن برای خود شما گشایش و فرج می‌آورد.

۳. اگر انتظار، کامل شود و محبت به کمال برسد طوری می‌شود که اگر حضرت مهدی(علیه‌السلام) را در ظاهر ببیند و یا نبیند در یقین او اثر ندارد، بلکه در همه وقت ایشان را با قلب خود مشاهده می‌کند. مانند پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و اویس قرنی که به ظاهر اصلا یکدیگر را ندیدند، اما هرگز از هم جدا نبودند.

امام سجاد(علیه‌السلام) می‌فرماید: ان اهل زمان غیبته افضل اهل کل زمان لان الله تعالی اتاهم من العقل والفهم والمعرفه حتی صارت الغیبة عندهم بمنزلة المشاهده؛منتظرین واقعی در زمان غیبت، از مردم تمامی زمان‌ها افضل هستند زیرا آنقدر از جانب خداوند عقل و فهم و معرفت پیدا کرده‌اند که غیبت و شهود برای آنها یکسان شده است.