حَمْص سرزمینی درگیر در واقعه ظهور

با توجه به روایات وقتی سفیانی به مناطق پنج‌گانه تسلط می‌یابد، به جز تعداد کمی از خداپرستان واقعی، بقیه مردم پیرو سفیانی می‌شوند. پس در روایات هم پیش بینی شده که مردم این منطقه دوباره به خاندان محمد (ص)خیانت خواهند کرد.

لطفا به ادامه مطلب مراجعه کنید

اشاره:
یکی از نشانه های ظهور حضرت حجت(ع)، خروج سفیانی است. سفیانی ابتدا با ابقع وسپس با اصهب می‌جنگد و بر آنها پیروز می‌شود. زمان فرماندهی سفیانی پس ازپیروزی‌ها، 9 ماه1 و مقرّ حکومت او مناطق پنج‌گانه است؛ که شامل فلسطین، اردن، دمشق، قنسرین و حمص است.2

در این نوشتار، نگاهی گذرا به حمص درگذر تاریخ خواهیم داشت.

حمص سرزمینی است در شام که بخشی از مردم یمن به آن مهاجرت کرده و در آنجا سکنا گزیده‌اند. این شهر بزرگ، آباد و خرم است. مردم آن با مروت و خوش‌رویند. در سمت قبله این شهر قلعة بزرگی وجود دارد. یکی از ویژگی‌های منطقة حمص، داشتن آب فراوان به واسطة وجود کوه‌ها و به تبع آن وجود دشت حاصل‌خیز در این منطقه است.3 طبق نظر برخی افراد، مقبرة علی بن ابی طالب در شهر حمص است. آثار عتیقه و قدیمی بسیاری در این سرزمین یافت شده است. مسلمانان این شهر را در سال 15 هجری برابر با 636 میلادی به دست گرفتند. لازم به ذکر است که بعد از اسکندر، این سرزمین رونق زیادی کسب کرد.4

در مورد فتح حمص به دست مسلمانان در روایتی به نقل از ابی منذر چنین آمده است: «ابوعبیدة جراح پس از فتح دمشق، آن را به یزیدبن ابی سفیان سپرد، خالدبن ولید و ملحان بن زیادالطائی را به حمص فرستاد. خود نیز روانة بعلبک شد. قبل از آمدن ابوعبیده، اهل حمص با لشگر عرب در بیرون شهر درگیر شدند. وقتی ابوعبیده رسید، مردم به شهر پناه بردند و طلب صلح کردند. ابوعبیده با آنان صلح کرد و مبلغ صدوهفتاد هزار دینار خراج از آنان دریافت نمود. پس از فتح، حمص به عبادة بن الصامت سپرده شد. خالدبن ولید در این شهر رحلت کرد، قبر وی وهمسرش در این شهر است. همچنین قبر عبدالرحمن خالد، بعضی از اولاد جعفربن ابی طالب و قنبر، غلام امیرالمؤمنین علی(ع)، هم در آنجاست5.

در صلح بین ابوعبیده و مردم حمص، مسلمانان متعهد شدند در برابر خراج از جان و اموال مردم، باروی شهر، کلیساها و آسیاب‌های شهر محافظت کنند. هم‌چنین قسمتی از کلیسای یوحنا را برای مسجد جدا کردند.

ابوحفص دمشقی از سعید بن عبد العزیز روایت کرد که گفت: شنیدم چون هرقل سپاهی بر ضدّ مسلمانان گرد آورد و مسلمانان از آمدن ایشان، که به واقعة یرموک انجامید، آگاه شدند، آنچه از اهل حمص به عنوان خراج گرفته بودند باز پس دادند و گفتند: ما به سبب مشغله نمی‏توانیم یاری‌تان دهیم و از شما دفاع کنیم، پس کارهایتان را به خودتان وا می‏گذاریم. اهل حمص گفتند: همانا که ولایت و عدالت شما نزد ما محبوب‌تر از گذشتة پر ستم و جور ماست و ما همراه عاملی که شما گمارده‏اید از شهر در برابر سپاه هرقل دفاع خواهیم کرد. یهودیان نیز برخاسته، گفتند: سوگند به تورات که عامل هرقل به شهر حمص درنخواهد آمد مگر آنکه مغلوب شویم و توان خویش را از دست بدهیم. پس دروازه‏ها را ببستند و از آن پاسداری کردند. شهرهای دیگر نیز که با مردم نصرانی و یهودی آن صلح شده بود، به همین سان رفتار کردند و گفتند: اگر رومیان و اتباع ایشان بر مسلمانان پیروز شوند ما به حال پیشین خود باز خواهیم گشت، وگر نه مادام که مسلمانان را توانی باقی است ما بر کار خود خواهیم بود. چون خداوند کافران را منهزم ساخت و مسلمانان پیروز شدند، آنان شهرها را گشودند و مطربان و بازیگران به پیشواز فرستادند و خراج ادا کردند.6

در برخی روایات آمده که سمط پس از صلح، مسلمانان را در بخش های رهاشده شهر (که مردم منزل هایشان را رها کرده بودند) و قسمت های متروک شهر ساکن کرد.7

در منابع آمده که مردم حمص در جنگ صفین، از معاویه در برابر حضرت علی(ع) حمایت کردند. آنها در جنگ صفین با شور جنگیدند، سپس مذهب تشیع را پذیرفتند. در زمان جنگ های صلیبی این شهر متحمّل ضررهای بسیاری شد و به ویرانه مبدل گردید.8

این استان در وسط سوریه واقع و مرکز آن شهر حمص است. رودخانه معروف عاصی که از لبنان سرچشمه و به ترکیه می‌رود از این استان عبور می‌نماید. این استان با 41 هزار کیلومتر وسعت، بزرگ‌ترین استان سوریه از نظر مساحت می‌باشد و سومین استان سوریه از نظر جمعیت به حساب می‌آید. این استان از غرب با لبنان و از شرق با عراق و اردن همسایه است. مقبره و مسجد خالد بن ولید در این شهر قرار دارد. هر چند اکثریت مردم این استان را اهل سنت تشکیل می‌دهند اما تعداد قابل توجهی از پیروان مذاهب دیگر از جمله شیعیان، ارمنی‌ها ‌و مسیحیان ارتدوکس نیز در این استان و درکنار یکدیگر با صلح و دوستی زندگی می‌نمایند.9

با توجه به این ویژگی های جغرافیایی، سفیانی به قدرتی عظیم دست یافته، بر مناطق خوش آب و هوا، دارای منابع آب و غذا مسلط می‌باشد. اما با این وجود باز هم به دنبال نفوذ در مناطق دیگر است.

با توجه به روایات وقتی سفیانی به مناطق پنج‌گانه تسلط می‌یابد، به جز تعداد کمی از خداپرستان واقعی، بقیه مردم پیرو سفیانی می‌شوند. پس در روایات هم پیش بینی شده که مردم این منطقه دوباره به خاندان محمد (ص)  خیانت خواهند کرد.

فاطمه افخمی
ماهنامه موعود شماره 98

پی‌نوشت‌ها:
1. از امام صادق(ع) نقل شده: سفیانی از نشانه های حتمی ظهور است. خروج او از آغاز تا انجام پانزده ماه طول می‌کشد، شش ماه کارزار می‌کند، همین‌که بر پنج شهر مسلط شد نه ماه فرمانروایی می‌کند بی آنکه یک روز بر آن افزوده شود. (بحار الانوار، ج52، ص284 به نقل از: عصر ظهور).
2. اعلام الوری، ص 428، بحارالانوار، ج52، ص272؛ بشار＼ الاسلام ص122.
3. لغت نامه دهخدا، ذیل واژه حمص.
4. همان.
5. جغرافیای حافظه ابرو، ج1، ص345.
6. ترجمه فتوح البلدان، ج2، ص200.
7. همان، ص190.
8. همان، ج2، ص188.
9. سایت سفارت ایران در اردن (www.mfa.gov.ir).