در قسمت گذشته با برخی از رویدادهایی که در روایتهای اسلامی از آنها به عنوان رویدادهای پیش از ظهور یاد شده آشنا شدیم. چنان که گفته شد این رویدادها همه در فاصلهای دور از عصر ظهور واقع شدهاند و پیشگویی آنها از سویی ائمهمعصومین(ع) موجب اطمینان و اعتماد مردم به صدق وعده پیشوایان دین نسبت به رویدادهای نزدیک به عصر ظهور میشود. از این قسمت به بعد رویدادهایی را که وقوع آنها در فاصلة نزدیک به عصر ظهور پیشگویی شده مورد بررسی قرار میدهیم.
لطفا به ادامه مطلب مراجعه کنید
اشارهای اجمالی و کلی به حوادث پیش از ظهور
مجتبیالسادة
ترجمه: محمود مطهرینیا
اشاره :
در
قسمت گذشته با برخی از رویدادهایی که در روایتهای اسلامی از آنها
به عنوان رویدادهای پیش از ظهور یاد شده آشنا شدیم. چنان که گفته
شد این رویدادها همه در فاصلهای دور از عصر ظهور واقع شدهاند و
پیشگویی آنها از سویی ائمهمعصومین(ع) موجب اطمینان و اعتماد مردم
به صدق وعده پیشوایان دین نسبت به رویدادهای نزدیک به عصر ظهور
میشود.
از این قسمت به بعد رویدادهایی را که وقوع آنها در فاصلة نزدیک به عصر ظهور پیشگویی شده مورد بررسی قرار میدهیم.
بخش اول - علامات پیش از ظهور
احادیثی که حوادث ایّام نزدیک به ظهور را ترسیم و محدوده آن عصر
را مشخص میکنند میتوان به چهار قسمت زیر دستهبندی کرد:
1. عصر ظهور
در برخی از احادیث شریفه ما ویژگیهای کلی و عمومی ظهور به همراه
اشارهای به برخی جریانات مشخص آن زمان دیده میشود که از جمله
آنها میتوان به حدیث مفصلی که گفتگوی آمیخته باناباوری زیاد
سلمان با حضرت رسول(ص) را در مراسم حج بیان میکند ـ که در
شمارههای پیشین آوردیم ـ اشاره کرد.
2. سالهای ظهور
احادیثی که به بررسی سالهای ظهور میپردازند، حوادث، اتفاقات و
نشانههای بیشتری را بیان میکنند و گستره محدودتری را به تصویر
میکشند که از جمله آنها همان علاماتی است که از کتاب الارشاد
شیخ مفید در پایان بخش پیشگوییهای ائمه(ع)
آوردیم.
در احادیث دیگر هم چنین آمده است:
امام صادق(ع) فرمودند:
زمانی که مردم در عرفات ایستادهاند، وقتی سواری که بر شتری تیزپا
نشسته آنها را از مرگ خلیفه خبردار میکند و با مرگ او فرج آل
محمد(ص) و همه مردم میرسد. 1
ابوبصیر میگوید: از امام صادق(ع) شنیدم که میفرمودند:
کسی که مرگ عبدالله را برای من ضمانت کند من هم ظهور قائم را برای او ضمانت میکنم.
سپس فرمودند:
وقتی عبدالله بمیرد مردم پس از او با کسی متحد نشوند! انشاءالله و
این جریان بدون امامتان آرام نمیشود و حکومت و سلطنت سالانه و
طولانی مدت از بین میرود، مدت سلطنتهای پادشاهان به ماه و روز
نمیکشد. پرسیدم: آیا این دوران طول میکشد؟ فرمودند: «هرگز!» 2
از امام باقر(ع) نقل شده که فرمودند:
وقتی بنیفلان به خاطر چیزی که میان آنهاست دچار تشتت و اختلاف
شدند منتظر فرج باشید و فرج شما جز با اختلاف بنیفلان محقق نمیشود
پس آنگاه که گرفتار اختلاف شدند چشم انتظار صیحهای در ماه رمضان و
قیام قائم(ع) باشید که خدا هرچه را بخواهد انجام میدهد. قائم
قیام نمیکند و شما هم آنچه را عاشقش هستید نخواهید دید تا وقتی
بنیفلان بر سر آنچه در بینشان است مبتلا به اختلاف و درگیری شوند و
وقتی چنین شد مردم به آنها (ملکشان) طمع میکنند و وحدت
ویکپارچگیازبینمیرودو سفیانی شورش میکند.
سپسادامهدادند،بنیفلانبالاخره سلطنت خواهند کرد و پس از پادشاهی،
آنها به اختلاف دچار میشوند و سلطنتشان به باد میرود و حکومتشان
پراکنده و متشتت میشود... 3
3. سال ظهور
در این قسمت احادیث به طور دقیق حوادثی را بیان میکنند؛ خصوصاً در
نیمه دوم سال که از شورش سفیانی در رجب شروع میشود و با ندای
آسمانی در طبق نظام عددی یا رقمی و بر حسب تقویم اسلامی سال ظهور
فرد است و روز طلوع آن خورشید تابان هم شنبه دهم محرّم الحرام که
مصادف با عاشورای حسینی است ماه رمضان و شهادت نفس زکیه در 25
ماه ذیحجة ادامه مییابد و به ظهور نور مبارک حضرت مهدی(ع) در
عاشورایی که با شنبه مصادف شده است ختم میشود. این روایات
علامتهای حتمی ظهور را که مدتی پیش از آن واقعه عظیم واقع میشود
در برمی گیرد و از مسلماتی است که به آنها یقین داریم و معتقدیم
در مورد آنها بدأ 4 (تقدیم و تأخیر ناشی از برخی علل) رخ نمیدهد.
همه مؤمنان لازم است که این نشانه را به خوبی بشناسند و کسانی را
که به دروغ ادعای مهدویت کردند با کمک آنها به راحتی و با قاطعیت
تکذیب کنند. پس از وقوع این علائم حتمی است که فرج مؤمنین
میآید و خداوند تبارک و تعالی درد سینههایشان را شفا داده و پریشانی
را از دلهای ایشان میزداید.
تمامی ائمه(ع) وقتی که از حضرت
مهدی(ع) و علائم ظهور ایشان و نزدیکی قیامشان صحبت میکردهاند در
برخی موارد متذکر میشدهاند که بعضی از این نشانهها از حتمیات ظهور
است و به طوری که اگر آنها محقق نشده باشند حضرت مهدی(ع) ظهور
نخواهند کرد.
4. نشانههای برپایی قیامت
این نشانهها که عبارتند از خارج شدن جنبندهای از زمین
(دابةالارض) که با مردم صحبت میکند و طلوع خورشید از مغرب و آتشی
که از عمق زمین خارج میشود و مردم را به سوی محشر و قیامت سوق
میدهد و... از جمله روایاتی که به تبیین آنها میپردازد این حدیث
است که حضرت امیر(ع) فرمودند که حضرت رسول(ص) میفرمودند:
ده
چیز حتماً پیش از قیامت خواهد آمد: سفیانی، دجال،دود، جنبده (دابة)،
خروج حضرت مهدی(ع) و طلوع خورشید از مغرب و فرود آمدن عیسی و فرو
رفتن زمین در مشرق و فرو رفتن درجزیره العرب و آتشی که از اعماق
زمین
خارج میشود و مردم را به سوی محشر سوق میدهد. 5
بخش دوم ـ علامتهای مخصوص سال ظهور
به زودی به حوادثی که در این سال بروز پیدا میکند اشاره
میکنیم. سالی که به زودی با نشانهها و حوادث سال مشرف به ظهور
امام بزرگوارمان حضرت مهدی(ع) است همراه خواهیم شد. آن گونه که
طبق ترتیب زمانی آنها در روایات معصومین(ع) بیان شده تا به آرزو و
هدف خویش نایل شویم مومنان تصوری کلی و فراگیر از این حوادث و
نشانهها وبا علم به اینکه آنها جزء حتمیات هستند داشته باشند. این
علائم حتمی آن طور که در روایات زیادی از آنها یاد شده پنج
نشانهاند؛ امام صادق(ع) فرمودند:
پنج چیز قبل از قیامت قائم(ع) میباشند:
1- یمنی 2- سفیانی 3- منادیای که از آسمان ندا میدهد 4ـ فرو رفتن (خسف) در بیابان 5ـ کشته شدن نفس زکیه.
حوادث سال ظهور بسیار زیادند که به بارزترین و آشکارترین آنها ـ
البته با توجه به ترتیب زمانی آنها به قدری که با توجه به
روایاتی که در دسترس داریم و امکان آن وجود داشته باشد ـ اشاره
میکنیم. پیش از ورود به بحث لازم است به حوادثی که به طور
اجمالی به آنها اشاره شده و به طور کلی و عمومی بر سال ظهور و
ویژگیهای آن دلالت میکند نظری بیفکنیم.
1. فرد بودن رقم سال ظهور
از امام صادق(ع) نقل شده که فرمودند:
حضرت جز در سال فرد مانند یک، سه، پنج، هفت یا نه قیام نمیکنند. 7
این حدیث سال ظهور را به طور اجمالی معرفی میکند و لیکن زمان
ظهور مبارک حضرتش را برخی احادیث دقیقتر مشخص میکنند. ابوبصیر از
امام صادق(ع) نقل کردهاند:
در روز عاشورا که روز به شهادت
رسیدن حسین بن علی(ع) میباشد قیام خواهند کرد: «گویا در روز
شنبهای که عاشورا است با او هستم در حالی که میان رکن و مقام
ایستاده و جبرئیل در مقابلش برای بیعت با او دعوت میکند و شیعیان
از نقاط مختلف زمین با طی الارض به سوی او میشتابند که با او
بیعت کنند و خداوند تبارک و تعالی به وسیله ایشان زمین را همانطور
که از ظلم و جور پر شده از عدالت و دادگستری پر کند.
با توجه به
این روایتها و دیگر روایات که در دسترس داریم میتوانیم بعضی از
ویژگیهای سالی را که انشاءالله ظهور خواهند کرد بیان کنیم که طبق
نظام عددی یا رقمی و بر حسب تقویم اسلامی سال ظهور فرد است و روز
طلوع آن خورشید تابان هم شنبه دهم محرّم الحرام که مصادف با
عاشورای حسینی است.
2. سالی همراه با باران فراوان
از نشانههای سال ظهور این است که در آن سال باران بسیاری
میبارد و به خاطر این بارش زیاد محصولات و میوهها و خرماهای مختلف
خراب شده و از بین میروند چرا که باران گاهی رحمت است و نعمت و
گاه عذاب و نقمت. از امام صادق(ع) روایت شده که فرمودند:
پیش
از ظهور قائم(ع) در آن سال باران فراوانی میبارد که محصولات و
خرماهای مختلف نخلستانها از بین میرود ولی شما از این حادثه شکایت
نکنید. 9
و سعید بن جنیده چنین نقل کرده است:
در سالی که
حضرت مهدی(ع) ظهور میکنند بیست و چهار باران نازل میشود که اثرات
و برکات آن مشهود خواهد شد. انشاءالله 10
و بر همین اساس است که میتوان به معنای چنین احادیثی پی برد که: امام صادق(ع) فرمودند:
در سال پیروزی حضرت فرات چنان شکافته میشود که آب وارد کوچههای کوفه میشود
و در روایتی دیگر:
در سال پیروزی فرات شکافته شده و آبهای آن وارد کوچههای کوفه میشود. 11
3. سالیآکندهاززمینلرزههاوخوفوفتنههای بسیار:
امام صادق(ع) فرمودهاند:
از نشانههای قیام آن حضرت این است که در سالی پر از زلزله و سرما اتفاق میافتد. 12
مهدی را به شما بشارت میدهم که پس از پدید آمدن اختلافات در میان امتم و زلزلههای بسیار ظهور خواهد کرد. 13
در آن زمان اختلافات شدید و فتنههای بسیار در زمین پیش میآید. 14
پیش از این کشتار «یبوح» پیش خواهد آمد. «حاضران پرسیدند:» «یبوج»
یعنی چه؟ حضرت فرمودند: «یعنی دائمی است و بدون وقفه ادامه
مییابد. 15
پیش از آمدن قائم دو مرگ مشاهده خواهد شد، مرگ قرمز و مرگ سفید به طوریکه از هر هفت نفر 5 نفر بمیرند.» 16
حضرت علی(ع) فرمودند:
پیشاپیش حضرت مهدی مرگ سرخ و مرگ سفید پیش میآید و حمله ملخها
در زمان او و در غیر زمانش مانند رنگهای خون کشتار قرمز (ناشی از
جنگ) و شمشیر است و مرگ و میر سفید به خاطر طاعون خواهد بود. 17
عبدالله بن بشار از امیرالمومنین علی(ع) نقل کرده است که فرمودند:
زمانی که خداوند تبارک و تعالی اراده کند که قائم آل محمد(ع) را
ظاهر نماید با جنگی که آغاز و پایانش در ماه صفر است شروع میکند که
این ابتدای قیام قائم ما (اهلبیت) است. 18
جابربن جعفی
میگوید: «از امّام باقر(ع) پرسیدم که معنای آیه «ولنبلونکم بشیء
من الخوف والجوع» 19 چیست؟» حضرت فرمودند:
جابر (این آیه) یک
معنای خاص دارد و یک معنای عام. معنای خاص، گرسنگی درکوفه است
که خداوند آن را مخصوص دشمنان آل محمد علیهمالسلام قرار داده و به
وسیله آن، آنها را هلاک میکند. ولی معنای عام آن در شام محقق
میشود که اهل آنجا به خوف و هراس و گرسنگی مبتلا میشوند که احدی
به مانند آن مبتلا نشده باشد و گرسنگی پیـش از قیـام قائـم(ع)
اسـت و خــوف و هـراس پـس از قیـام قائـم(ع). 20
امام باقر(ع) میفرمایند:
حضرت مهدی(ع) جز در شرایط زیر ظهور نمیکند. مردم شدیداً دچار هراس و
گرفتار زلزلههای بسیار و طاعون شوند و جنگ نمایان و شدیدی میان
اعراب واقع شود. اختلاف در دین و آیین پیدا کرده و وضعیت و
احوالشان متغیر گشته باشد. هر کس آرزویی داشته باشد آرزویش در هر
صبح و عصر مرگ است تا آنجا که فرمودند: قیام ایشان پس از یأس و
ناامیدی (مردم) است خوشا به حال کسی که او را درک کند و از
یاورانش باشد وای و صدها وای بر آن که با او مخالفت کند و از امرش
نافرمانی و سرپیچی نماید. 21
ابوبصیر از امام صادق(ع) نقل کرده که فرمودند:
ناچار پیش از قیام فتنهای پیش میآید که مردم در آن گرسنه
میشوند و هراس شدیدی از کشتارها در دلشان میافتد و مبتلا به کاستی و
کم شدن اموال و محصولات و جانهایشان میشوند. این مسأله در قرآن
مطلبی روشن و واضح است و سپس حضرت این آیه را تلاوت فرمودند:
و لنبلونکم بشیء من الخوف والجوع و نقص من الاموال والانفس والثمرات و بشر الصابرین 22
از این مجموع احادیث شریفه که سال ظهور را توصیف میکنند در
مییابیم که آن سال، سالی است با زمین لرزهها و فتنههای بسیاری
که حکایت از نبود و فقدان ثبات سیاسی در برخی کشور و کثرت اختلافات
و جنگها میکنند که آن هم به جنگی جهانی ختم میشود که در
روایات از آن به جنگ و معرکه قرقیسیا یاد شده است (که به زودی
به آن اشاره خواهیم کرد) و نتیجه زیاد شدن جنگها، خوف و هراس و
گرسنگی و کشتارها و مرگ و میرها میباشد و حوادث و اتفاقات این سال
به ظهور حضرت مهدی(ع) منتهی شده جهان پر از عدل و قسط میگردد.
پس از ذکر این احادیث که اشارهای گذرا به احادیث سال ظهور داشتند
طی بخشهای آتی به احادیثی که دقیقترین سال و خصوصاً نیمه دوم
آن را توصیف میکنند، خواهیم پرداخت.
ادامه دارد
پینوشتها :
1. غیبت نعمانی، ص 179،بحارالانوار، ج 52، ص 240؛ بشارةالاسلام، ص122.
2. بحاراالانوار، ج52، ص210؛ بشارةالاسلام، ص123.
3. غیبةالنعمانی، ص171؛ بحارالانوار، ج52، ص232.
4. به مسأله بدأ درشمارههای بعدی مفصلاً خواهیم پرداخت.
5. الغیبة، شیخ طوسی ص267، بحارالانوار، ج52، ص209؛ بشارةالاسلام 14.
6. الارشاد، شیخ مفید، ج2، ص279؛ کمالالدین، ص649؛ الغیبة، شیخ طوسی، ص267؛ اعلام الوری. ص426.
7. اعلام الوری، ص430؛ بحارالانوار، ج2، ص291؛ منتخب الاثر، ص464.
8. الارشاد، شیخ مفید، ج2، ص379؛ اعلام الوری، ص430.
9. اعلام الوری، ص428؛ بشارةالاسلام، ص125؛ الارشاد، شیخ مفید ج2، ص377.
10. اعلامالوری، 429، الغیبة، شیخ طوسی، 269.
11. اعلام الوری، ص429؛ بشارةالاسلام، ص125؛ الارشاد، شیخ مفید ج2، ص377؛ الغیبة شیخ طوسی، ص274.
12. یومالخلاص، ص543، بیان الائمه(ع) ج2، ص431.
13. کمالالدین، ص655، بحارالانوار ج52، ص182.
14. المهدی والممهدون، ص 49، کمالالدین ص655، بحارالانوارج52، ص182.
15. کمالالدین، ص655، بحارالانوار، ج52، ص182.
16. کمالالدین، ص655، بحارالانوار ج52، ص182.
17. الغیبة، نعمانی، 185، الارشاد، شیخ مفید، ج2، ص372؛ الغیبة، شیخ طوسی، ص267.
18. بیانالائمه ج1، ص335.
19. سوره بقره(2) آیه155.
20. الغیبة، نعمانی، ص168؛ بحارالانوار، ج52، ص229.
21. بحارالانوار، ج52، ص231؛ الزامالناصب، ج2، ص162؛ المهدی، آیتالله صدر، ص198.
22. الغیبة، نعمانی، ص168؛ بحارالانوار ج52، ص229.
ماهنامه موعود سال ششم _ شماره 33
در این قسمت به اهم حوادثی که در ماه رجب و در واقع پنج ماه پیش از ظهور حضرت اتفاق خواهد افتاد اشاره خواهیم کرد که این مطالب را از روایاتی که در اینباره بودهاند استخراج نمودهایم.
1 ـ باران شدید و فراوان
در
سالی که بناست حضرت مهدی(ع) ظهور کنند قحطی به طور جدی شیوع
یافته و در بیستم ماه جمادیالاول چنان بارانی میبارد که از زمان
منزل گرفتن حضرت آدم در زمین بیسابقه است که این باران تا دهم
ماه رجب ادامه مییابد. از امام صادق(ع) نقل شده که فرمودند:
وقتی
قیام قائم(ع) نزدیک شود در ماه جمادیالثانی و ده روز از رجب بر
مردم بارانی میبارد که خلائق همانند آن را ندیده باشند 1 .
و شیخ مفید در الارشاد چنین آورده است که:
سپس به بیست و چهار باران ختم میشود که زمین را پس از مرگش زنده میکند و برکاتش نمایان میشود. 2
همانگونه
که از این روایات برمیآید از علایم قریبالوقوع ظهور حضرت
مهدی(ع) نزول بارانهای شدید و آبهای فراوان آسمانی است که به
نوعی برای ] عصر [ ظهور زمینه چینی شود تا زمینها برای زراعت و
کشاورزی پربار و بابرکت، پس از این حالت فقر و خشکسالی که داشتهاند
آماده شود.
بارش باران عادی چیز عجیب و خارقالعادهای نیست جز
اینکه مدت یا میزان آن بارش غریب باشد که بنابر روایات موجود،
تأکید بر این بارانها به جهت بیان و ابراز اعجازگونه بودن آنهاست.
با توجه به آنچه گفته شد حقیقت صحبت امیرالمؤمنین(ع) را میفهمیم
که فرمودند:
شدیداً از آنچه میان ماه جمادی و رجب واقع میشود در عجبم. 3
نظریات مختلفی درباره مدت این بارانها بیان شده است. حجةالاسلام علی کورانی در کتاب خود مینویسند:
بعید
نیست که این بارانی که از جمادی تا رجب ادامه دارد پس از ظهور
حضرت نازل شود؛ چرا که تعدادی از علایم ظهور از باب توسع و گستردگی
محدوده ] عصر ظهور [ به این عنوان نامگذاری شده است 4 .
لکن
نظر آیتالله سید محمد صادق صدر که آن را از نشانههای ظهور
برمیشمرند قابل قبولتر به نظر میرسد. ایشان چنین میگویند:
با
توجه به فراوانی آب و باران نازل شده بهتر است آن را پیش از ظهور
بدانیم؛ چرا که اگر پس از ظهور واقع شود مانع برخی از فعالیتها و
وعدههایی میگردد که بناست حضرت آنها را انجام دهند و بدانها جامة
عمل بپوشانند، پس مقدم دانستن آن بر ظهور هم فایدههای متعارف
باران را در بر خواهد داشت و هم با دیگر فواید اثری دو چندان میتوان
برای آن تصور کرد. 5
البته این نکته را هم متذکر شویم که
احادیث و روایات به مکان و کیفیت بارش این بارانها اشارهای
نکردهاند اما آنچه مهم است این است که این بارانها را به عنوان
نشانه و علامتی برای نزدیک شدن زمان ظهور در نظر بگیریم حال چه
نحوة باریدن آن با بقیه بارانها متفاوت باشد، چه مقدار و یا مکان
آن.
2 ـ شورش سفیانی (از علایم حتمی ظهور)
مردی
شورش میکند که به او سفیانی گفته میشود (عثمان بن عنبسه از تبار
ابوسفیان و از نسل یزید بن معاویه) در وادی یابس (تنگه بیآب و
علف) که در محدودة شامات (درة دمشق) میباشد نمایان میگردد. او
سمبل و نمونه آن دسته از حکام و فرمانروایان کشورهای اسلامی است
که در عین انحرافاتشان با حق سرف ستیز دارند که بعد از وی چنین
کسانی دیده نخواهند شد و پس از او نسل چنین سردمدارانی منقرض خواهد
شد. زمان خروج و شورش او ـ طبق روایات معتبره ـ 6 در ماه رجب است و
احتمالاً در دهه آخر و روز جمعه باشد که میان ظهور حضرت در مکه
مکرمه و شورش سفیانی تنها شش ماه فاصله است.
امام صادق(ع) میفرمایند:
سفیانی
از نشانههای حتمی است و ] آغاز [ شورش او در ماه رجب خواهد بود. بر
نواحی و شهرهای پنجگانه، نه ماه حکومت میکند و ] حکومتش [ حتی
یک روز هم بیش از 9 ماه طول نخواهد کشید. 7
امام باقر(ع) میفرمایند:
سفیانی و قائم(ع) هر دو در یک سال ] نمایان میشوند [ هستند. 8
در حدیث فرمودند:
خارج
شدن سفیانی و یمنی و سید خراسانی در یک سال و یک ماه و یک روز
است. به همان ترتیب که دانههای تسبیح به دنبال هم میآیند، آنها
هم پشت سر هم و بلافاصله نمایان میشوند. 9
در این حدیث هم چنین بیان کردند:
علیبنابیطالب(ع) به من فرمودند: درگیری دو سپاه در شام با یکی از آیات الهی است.
از ایشان پرسیدند: چه آیهای، یا امیرالمؤمنین؟
فرمودند:
لرزشی شدید در شام به وجود میآید (شاید اشاره به زمین لرزههای
مورد بحثمان باشد) و بیش از صد هزار نفر کشته میشوند که این جریان
را خداوند مایة رحمت و آرامش مؤمنین و عذاب کافران قرار میدهد.
وقتی چنین شد به سوارانی بنگرید که مرکبهای (یابو) سیاه و سفید و گوش و دم بریده و پرچمهای زرد دارند.
هر
که را از مغرب تا شام که در مسیرشان باشد میکشند. این جریان در
زمان بیتابی و اندوه شدید و مرگ سرخ رخ میدهد پس از آن منتظر فرو
رفتن قریه و روستایی در دمشق باشید که به آن مرمرسا 10 گفته
میشود، و سپس پسر هند جگرخوار از وادی یابس (دره بیآب و علف) شورش
میکند تا اینکه بر منبر دمشق قرار بگیرد. وقتی چنین شد منتظر خروج و
قیام مهدی(ع) باشید. 11
که این حدیث آغاز حرکت سفیانی را به خوبی ترسیم میکند.
شاید
بهترین تحلیل و بیان از فعالیتهای سفیانی و مصیبتها و سختیهایی
که جامعه اسلامی را بدان مبتلا میکند سیدجلیلالقدر علامه سید محمد
صادق صدر داشته باشد که صحبتهای ایشان را با اندکی دخل و تصرف در
اینجا میآوریم:
دمشق (شام) در آن زمان میدان جنگهای داخلی و
تنازعات مسلحانه میان گروههای سهگانه (تحت فرمان ابقع، اصهب و
سفیانی... که مانند مرکز ثقل نیروهای سیاسی و نظامی میشود) خواهد
شد. هر سه از صراط مستقیم حق منحرف گشتهاند و هر کدام تاج و تخت و
حکومت را برای خود میطلبند ـ روایات تفکرات و عقاید آنها را برای ما
به روشنی بیان کردهاند ـ ابقع و سپاهیانش با سفیانی میجنگند که
منجر به پیروزی سفیانی و کشته شدن ابقع و یارانش میشود.
در جنگ
سفیانی با اصهب هم چنین اتفاقی تکرار میشود. و فاتح نهایی جنگها
سفیانی است. این اتفاقات مصداق بارز این آیه است که:
فَاختَلَفَ ألاَحزابف مفن بفینفهفم فَوَیلٌ للّذینَ کَفَروا مفن مَشهدف یَومف عظیمف 12 .
احزاب با هم بر سر آنچه در میانشان بود اختلاف کردند پس وای بر آنها ] از آنچه [ در قیامت ] بر سر آنها خواهد آمد [ .
مقر
فرماندهی سفیانی در زمان حکومتش شام خواهد بود و اهالی آنجا از او
پیروی خواهند کرد (به جز تعداد کمی) سفیانی در این زمان بر مناطق
پنجگانة دمشق، حمص، فلسطین و اردن و قنسرین حکومت میکند.
وقتی
که تا این حد مسیر را برای خود هموار میبیند به عراق هم طمع میکند
و به این فکر میافتد که سپاهی را به آنجا گسیل دارد. لذا با سپاهی
که حداقل هشتاد هزار نفر نیرو دارد و خود فرماندهی آن را برعهده
گرفته به آنجا میرود. در میان راه با سپاهی که فرمانروای عراق
برای دفع و مقابله با آنها گسیل داشته مواجه میشود. این دو سپاه
با هم در منطقة قرقیسیا (واقع در سوریه و در نزدیکی عراق) مشغول
پیکار میشوند. ترکها ] روسها [ و رومیان ] اروپاییان و آمریکاییها [
هم به آتش جنگ دامن زده و خود هم در آن شرکت میکنند. جنگ
طولانی و شدیدی واقع میشود و حدود 000/100 نفر از ستمکاران و جباران
در آن کشته میشوند که مقصود از ستمکاران آن دسته از گنهپیشگان
منحرفی است که در آن زمان هلاک میگردند. به این جهت منطقه از شر
عمده این سپاهیان که ممکن بود پس از ظهور حضرت مهدی(ع) در مقابل
او جبهه بگیرند خلاص میشود.
در این کشت و کشتار بزرگ هم سفیانی
پیروز میشود و وارد عراق میگردد. در آنجا در «ارضالجزیره»
(بینالنهرین عراق) به ناچار با یمنی روبرو میشود که بر او هم فایق
آمده و آنچه را که سپاهیان یمنی طی جنگهای خود در منطقه به دست
آورده بودند تصاحب میکند؛ سپس راهی کوفه شده و در آنجا دست به
کشتار و اعدام و اسیر کردن مردم میزند. یاوران و یاریگران خاندان
حضرت محمد(ص) را به همراه یکی از منسوبین به اهل بیت(ع) شهید
میکند. سپس جارچی او در کوفه ندا میدهد که هر کس سر یکی از شیعیان
علی(ع) را بیاورد هزار درهم (مژدگانی) میگیرد. لذا همسایه به
همسایهاش به این بهانه که در اسلام هم مذهب نیستند حمله کرده و
میگوید: «این هم از آنهاست. گردنش را میزند و سر او را به حکومت
سفیانی تحویل داده و از آنها هزار درهم میگیرد.»
جنبشهای ضعیف و
سرپیچیهای کوچکی که در کوفه توسط اهالی آن رخ میدهد نمیتوانند
این شهر را از سیطرة سپاه سفیانی خلاص کنند بلکه سفیانی رهبر این
جنبش را مابین حیره و کوفه به شهادت میرساند و پس از آن هم
خونهای زیادی بر زمین ریخته میشود.
با هموار گشتن جریان حکومت
وی در عراق به لشکرکشی به ایران هم طمع کرده و راهی آنجا میشود.
حوالی شیراز (باب اصطخر) در کارزار و میدان جنگی با سید خراسانی
روبرو میشود.
سفیانی در عین حال به حکومت بر دیار حجاز هم طمع
کرده و سپاهی را به فرماندهی خزیمه که از بنیامیه است بدانجا
اعزام میکند (اکثر روایات بر اینکه خود سفیانی در این سپاه نیست
تأکید میکنند). سپاه با تمام نیروها و امکاناتش به سمت مدینه حرکت
میکند و این در حالی است که در این ایام حضرت مهدی(ع) در آغازین
روزهای ظهور خویش در مکه به سر میبرند و پیگیر اخبار سفیانی هستند.
سفیانی سپاهی مجهز را به سمت مکه گسیل میدارد تا به قتل و کشتار
بیرحمانه آن حضرت و سپاهیانشان اقدام کنند. آنگونه که از سیاق
روایات برمیآید این سپاه همان سپاهی است که سه روز به غارت و
کشتار مردم مدینه و تخریب مسجدالنبی(ص) مشغول بوده است.
از آنجا
که مکه حرم امن الهی است و کسی که در آنجا ساکن شده است نباید
بر جان خویش خوفناک باشد و با توجه به این که حضرت مهدی(ع)
رهبری است که برای روز موعود و هدایت بشریت و جهانیان ذخیره شده،
ضرورت و مصلحت هر دو اقتضا میکند که این سپاه از بین رفته و قضای
الهی بر آنها جاری گردد. با معجزهای الهی بیابان این سپاه را
میبلعد و جز دو نفر اثری از بقیه نمیماند (این دو نفر که به بشیر و
نذیر ملقب میشوند از قبیله جفهَینهاند و به همین جهت است که
میگویند: «خبر یقینی را از جفهَینه بشنوید.» 13 این دو نفر مردم را از
آنچه بر سر رفقا و همراهانشان آمده خبر میکنند.
ادامه حوادث ماه رجب
3 ـ قیام یمانی (از علایم حتمی ظهور)
احادیث شریف ما جنبش یمانی را به عنوان پرچم هدایت معرفی میکنند
که همزمان با شورش سفیانی در شام، او هم در یمن قیام کرده و
مردم را به حق و حقیقت دعوت میکند و اجابت دعوتش واجب است. پس
از حرکت به سمت عراق و شام و ملاقاتش با سیّد خراسانی، در جنگ با
سفیانی او را یاری میرساند. یمانی از فرزندان زیدبن
علیبنالحسین(ع) است.
از امام باقر(ع) روایت شده که فرمودند:
خروج
سفیانی و یمانی و سید خراسانی در یک سال و یک ماه و یک روز است
که مانند دانههای تسبیح به دنبال هم میآیند و جنگ همهجانبهای
رخ میدهد. وای بر کسی که در مقابل آنها بایستد! در میان این
پرچمها هیچ کدام به اندازه پرچم یمانی بر حق نیست؛ چرا که شما را
(به تبعیت از) امامتان دعوت میکند. پس از قیام یمانی خرید و فروش
اسلحه برای مردم و به خصوص مسلمانان ممنوع میشود و هرگاه
(یمانی) قیام کرد به سوی او حرکت کن و بشتاب که آن را پرچم
هدایت خواهی یافت. احدی از مسلمانان اجازه ندارد با او مقابله کند و
هر کس چنین کند، جهنمی است؛ چرا که یمانی به حق و صراط مستقیم
دعوت میکند. 1
در آن زمان اوضاع کلی جهان، در یک جنگ
بزرگ فرهنگی تمدنها خلاصه میشود که میدان این جنگ شام، فلسطین،
عراق، ایران و حجاز است. در این معرکه دو دسته و دو سپاه در برابر
یکدیگر به مبارزات سیاسی ـ نظامی مشغولند و این دو دسته عبارتند از:
یاوران حضرت مهدی(ع) و زمینهسازان قیام ایشان در یک سوی میدان و
حرکت سفیانی و یاری رسانان غربی او و به تعبیر روایات رومیان و
یهودیان در سوی دیگر میدان. هدف این جنگ بزرگ تمدنها و کانون
بحرانهای سال ظهور حضرت مهدی(ع) قدس است.
با این حساب
اینطور نیست که جنبش حضرت مهدی(ع) ـ که از مسجدالحرام و مکه
مکرمه شروع میشود ـ اولین حرکتی باشد که هدفش رسیدن به مسجدالاقصی
در فلسطین است، بلکه گل سرسبد و تاج سر تمام حرکتهای امت اسلامی
است که به سوی قدس در شتابند. در واقع باید ابتدای حرکت امت
اسلام برای رهایی قدس را از ایران توسط سید خراسانی و از یمن توسط
رهبر مسلمانشان یمانی دانست که البته روایات حرکت یمانی را
هدایتجویانه و نماد هدایت توصیف میکنند.
4 ـ قیام سید خراسانی
پرچمهای خراسان یا پرچمهای سیاه که در این لشکر جمعی از یاران
حضرت مهدی(ع) تحت فرماندهی سید خراسانی وجود دارد. امام باقر(ع) در
حدیثی طولانی میفرمایند:
... سفیانی لشکری را به سوی کوفه
میفرستد که هفتاد هزار نفرند آنها در آنجا به قتل و کشتار و اسارت
مردم میپردازند در چنین شرایطی پرچمهایی از سوی خراسان به رهبری
سید خراسانی نمایان میشوند که منزلگاهها را با سرعت چشمگیری طی
کرده و پشت سر میگذارند و در میان آنها عدهای از اصحاب حضرت
مهدی(ع) هستند 2 .
امیرالمؤمنین(ع) میفرمایند:
فرج را از
سه چیز انتظار داشته باشید: اختلاف اهل شام بر سر آن چیزی که در
میان آنهاست، پرچمهای سیاه از خراسان و هراس و سردرگمی مردم در
ماه رمضان 3 .
و آن حضرت(ع) در حدیث طولانی میفرمایند:
وقتی
سپاه سفیانی به سمت کوفه خارج میشود آنها را برای (درگیری و
پیروزی بر) اهل خراسان میفرستد که آنها هم به جهت (یاری) حضرت
مهدی(ع) خارج شدهاند. سفیانی و سید خراسانیف حامل پرچمهای سیاه
به هم میرسند. در خط مقدم سید خراسانی، شعیب بن صالح است که او
با سفیانی درباب اصطخر (منطقه شیراز که نقطه مقابل فرو رفتگی خلیج
فارس است) میان آنها جنگ خانمان برانداز و شدیدی صورت میگیرد که
پرچمهای سیاه پیروز شده و لشکر سفیانی متواری و فراری میشوند. به
دنبال آن مردم آرزوی (آمدن) مهدی(ع) را میکنند و او را میجویند.
او هم در مکه قیام میکند در حالی که پرچم رسولالله(ص) را به
همراه دارد و آن هم در زمانی که مردم از قیام او به خاطر شدت و
مدّت بلایا و فتنهها مأیوس شدهاند. 4
احادیث نام و اوصاف برخی از فرماندهان سپاه خراسان را چنین بیان میکند:
سید
خراسانی، رهبر سیاسیای که در دست راستش خالی دارد، قائد اعظم و
سید بزرگواری است که پرچمهای نهضت به نقش او منقوش گشتهاند.
شعیب بن صالح جوان گندمگون و تیز فهمی از اهالی تهران که سرپرستی
نیروها را برعهده دارد. گنجهای طالقان که همان جوانان منطقه
طالقان (شمال تهران) هستند و اصحاب حضرت مهدی(ع) خواهند شد و
احادیث صفت بارز آنها را گنج الهی بودن آنها برشمردهاند. 5
روایات به این امر اشاره دارند که ایرانیان پس از طولانی شدن
جنگ با دشمنان خود؛ با سیدی هاشمی که شعیب بن صالح را به عنوان
فرمانده سپاه خویش برگزیده بیعت میکنند. احادیث، میدان جنگ
ایرانیان با دشمنانشان را در خارج آن سرزمین؛ یعنی عراق و شام و
فلسطین بیان میکند که حاکی از ثبات سیاسی آنها در داخل کشور
میباشد؛ البته به جز آشفتگی مختصری که به واسطة جریان «قرقیسیا»
در وضعیت ایران به وجود میآید. از آنجا که این واقعه اساساً جنگ
میان سفیانی، ترکها، بعضی از غربیان و بخشی از سپاهیان و نیروهای
عراقی است و با توجه به اینکه ایرانیان با میدان و معرکة جنگ
فاصله چندانی ندارند تصمیم میگیرند در آن شرکت کنند ولیکن به جهت
بهبود وضعیت داخلی از قرقیسیا صرفنظر میکنند و به کشور خود بازگشته و
برای مقابله با سفیانی که در غایله قرقیسیا پیروز شده مهیا میشوند.
هدف قیام ایرانیان آزادی قدس است که پس از عبور از عراق آن را
فتح کنند. احادیث از حرکتی دستهجمعی و ملّی از منطقه اصطخر خبر
میدهند که پس از حوادث حجاز و خروج حضرت مهدی(ع) میباشد و اهل
مشرق برای استقبال از ایشان برای عبور از عراق و رسیدن به مکه
راهی میشوند که حضرت در اصطخر با آنها ملاقات کرده و آنها هم در
همانجا با ایشان بیعت میکنند و به همراهی او با سفیانی میجنگند 6 .
5 ـ نمایان شدن بدنی کاملاً واضح در قرص خورشید و دستی که از آسمان اشاره میکند. الف ـ خارج شدن سر و سینة مردی در قرص خورشید
امام باقر(ع) ذیل این آیه که:
افن نَشَاء نفنَزّفلْ عَلَیهفم مفنَ السَّماءف آیَةً فَظَلَّت اَعناقفهفم لَها خاضفعین 7 .
اگر بخواهیم آیهای را از آسمان بر آنها نازل میکنیم که گردنهای خود را خاضعانه در مقابل آن فرود آورند 8 .
فرمودند:
خداوند با آنها چنین خواهد کرد.
راوی میگوید: پرسیدم آنها چه کسانی هستند؟
فرمودند:
بنیامیه و پیروان آنها منظور سفیانی و یارانش است.
راوی میگوید باز پرسیدم: آن آیه چیست؟ حضرت جواب دادند:
ثابت
ماندن خورشید از ظهر تا وقت عصر و خارج شدن سینه و صورت مردی در
قرص خورشید که با حسب و نسبش (برای مردم) شناخته شده است. اینها
در زمان سفیانی است و پس از آن او و پیروانش هلاک میشوند 9 .
این حدیث به خوبی تبیین میکند این علامت پس از خروج سفیانی
است و سفیانی هم همانگونه که بیان شد در ماه رجب خروج میکند.
علاوه بر این امام صادق(ع) طی حدیث دیگری تصریح میکنند که این
نشانه در ماه رجب واقع میشود و میفرمایند:
سالی که در آن صیحه و فریاد آسمانی واقع میشود، قبل از آن آیهای در ماه رجب نمایان میشود.
راوی میگوید: پرسیدم آن آیه چیست؟ فرمودند:
چهرهای که در ماه (و به قولی خورشید) و دستی نمایان دیده میشود 10 .
این بدن کامل و نمایان (سینه و صورت) همان کسی است که نداهای
سهگانه ماه رجب ـ همانگونه که خواهیم دید ـ را سر خواهد داد.
از امام رضا(ع) نقل کردهاند که ضمن حدیثی طولانی میفرمایند:
... و صدای سومی که (با آن) بدنی واضح و نمایان در قرص شمس دیده میشود. 11
برخی از علما معتقدند که این پیکر همان بدن مطهر امیرالمؤمنین(ع) است که مردم ایشان را میشناسند.
شیخ محمد نجفی در کتاب بیانالائمه (ج 3، ص 48) چنین نظری را
بیان میکنند. و بعضی دیگر میگویند حضرت مسیح است که این نظر را
حجةالاسلام علی کورانی در کتاب الممهّدون للمهدی (ص 37) بیان
کردهاند. که این نظر قابل قبولتر به نظر میرسد.
ب ـ دستی که در آسمان ظاهر شود و اشاره میکند: هذا... هذا... این ( حق است ) این ( حق است ) ...!
بعضی از روایات این نشانه را از علایم حتمی شمردهاند:
امام صادق(ع) در حدیثی بلند و طولانی فرمودند:
و دستی که از آسمان طلوع کرده و نمایان میشود از علایم حتمی است. 12
آن حضرت در تییین علامتهای روز موعود چنین میفرمایند:
دستی از آسمان بر حکومت و امیر آن زمان دلالت کرده که مردم به آن خواهند نگریست. 13
چقدر امامان بزرگوار(ع) بلند مرتبهاند که صدها سال قبل ما را از
این جریانات باخبر کردند. بدن و دست معجزهای الهی است و در حالی
که انسان در عصر کنونی ثابت کرد میتواند صحبتهایش را با اختراعات و
اکتشافات و علم خویش از سطح ماه به زمین منتقل کند از آنها بیشتر
قدرتنمایی کند، از خداوندی که از مخلوقاتش مسلماً داناتر و تواناتر
است، این مطلب خیلی عجیب و غیرقابل تصور نخواهد بود.
6 ـ نداهای سهگانه سه ندای آسمانی را همه در ماه رجب میشنوند:
ندای اول: ألا لعنة الله علی القوم الظالمین؛ بدانید لعنت خدا شامل حال جمعیت ظالم و ستمکار میشود.
ندای دوم: یا معاشرالمؤمنین أزفة الآزفة؛ ای گروه مؤمنان! قیامت (ظهور) نزدیک شده است.
ندای سوم: بدن آشکار و نمایانی ندا میدهد:
ألا
إن الله بعث مهدی آل محمد(ص) للقضاء علیالظالمین ؛ بدانید که
خداوند مهدی آل محمد(ص) را برای اجرای قضای خود بر ستمکاران
برانگیخت و فرستاد.
امام رضا(ع) طی حدیثی طولانی فرمودند:
ندایی میآید که هر دور و نزدیکی آن را میشنود؛ برای مؤمنان رحمت و برای کافران عذاب است.
حسن بن محبوب که راوی است، میگوید: به حضرت عرض کردم: پدر و مادرم به فدایتان آن ندا چیست؟
فرمودند:
سه
ندا در رجب خواهد بود. اولین آنها چنین است: بدانید که لعنت خدا
شامل ستمکاران است و دومین آنها: ای گروه مؤمنین قیامت (ظهور)
نزدیک شده است و سومین بدنی آشکارا در قرص خورشید، مشاهده میشود
که ندا در میدهد که خداوند فلان بن فلان را برای هلاک و نابودی
ستمکاران برانگیخته است و در این زمان فرج و گشایش مؤمنین خواهد
آمد و خداوند سینههایشان را شفا داده و سختی و غم و غصه را از
قلبهایشان میزداید. 14
قریب به این مضمون از امام باقر(ع) نقل شده است که فرمودهاند:
خداوند تبارک و تعالی با پدید آوردن این آیات، انکارکنندگان را مبهوت و متحیر خواهد کرد.
و امام صادق(ع) چنین میفرمایند که:
سالی که در آن صیحه آسمانی واقع میشود پیش از آن آیهای در رجب خواهد بود.
از ایشان پرسیدند: آن آیه چیست؟
فرمودند:
چهرهای که در ماه نمایان میشود و دستی که آشکارا اشاره میکند و
ندایی که از آسمان هر کس آن را به زبان خویش میشنود. 15
با توجه به آنچه گفته شد میتوان میان ندا و صیحه تفاوت قایل شد؛
چرا که صیحه در ماه رمضان واقع میشود و به شکل ندای جبرئیل(ع)
است در حالی که نداهای سه گانه در ماه رجب پدید میآیند و ندای
چهارمی در ماه محرم و روز ظهور حضرت خواهد بود و به خلاف نداهای
چهارگانه در ماههای رجب و محرم صیحه ماه رمضان در زمرة علایم
محتوم به شمار آمده است.
7 ـ ثابت ماندن خورشید و خسوف ماه در شب بدر (نیمه ماه)
از علایم غیر حتمی سال ظهور ثابت ماندن خورشید و حرکت نکردن آن از
ظهر تا عصر یکی از روزهای ماه رجب است. همچنین در شب بدر این
ماه، خسوف و ماه گرفتگی رخ خواهد داد.
از امام پنجم(ع) در
مورد این آیه که اگر بخواهیم از آسمان بر آنها آیهای نازل
میکنیم 16 پرسیدند که آن آیه چیست؟ حضرت فرمودند:
ثابت ماندن
خورشید از ظهر تا هنگام عصر... که اینها در زمان سفیانی است و به
دنبال آن، او و قوم و پیروانش هلاک خواهند شد 17 .
این
نشانه به خوبی از خروج و شورش سفیانی در ماه رجب حکایت میکند؛
چرا که این علامت در زمان او اتفاق میافتد. سکون خورشید در آسمان
هر چند برای مدت کمی رخ میدهد، ولی معجزهای عجیب از ناحیه خداوند
متعال است. از طرفی مردم به آن واقعه از طولانی شدن ناگهانی
مدت روز پی میبرند. و از طرف دیگر تابش نامتعارف و بیش از حد گرما و
حرارت خورشید به زمین باخبر میشوند. پدید آمدن چنین نشانهای
آسمانی در ماه رجب خبر از هلاکت و درهم کوبیده شدن سفیانی و
سپاهیان و حزب و پیروانش میدهد.
تأکید بر ثابت ماندن خورشید
در ماه رجب ناظر به همزمانی این حادثه با خروج سینه و صورت مردی
در قرص خورشید است که قبلاً در زمرة حوادث ماه رجب از آن یاد
کردیم. و همانطور که پیش از این گفتیم همه اینها در زمان سفیانی
رخ میدهد.
از جمله دیگر حوادثی که در ماه رجب رخ میدهد ماه گرفتگی در شب بدر این ماه است:
ام سعید اخمسیه به امام صادق(ع) عرض میکند: یابن رسولالله(ص)
فدایتان شوم! نشانهای از خروج و قیام حضرت مهدی(ع) در اختیارم
بگذارید و به من مرحمت کنید. حضرت به من فرمودند:
امسعید! وقتی
ماه در شب بدر ماه رجب گرفته شود و خسوف رخ دهد، مردی پس از آن
خروج کند و به دنبال آن حضرت مهدی(ع) قیام خواهند کرد. 18
قبلاً گفته شد که علامت و نشانه نمایانی بدن مردی در خورشید هم در
ماه رجب واقع میشود و پس از آن صیحه آسمانی در ماه رمضان پدید
خواهد آمد.
ادامه دارد