قرآن کریم در آیات متعددی به دوران
آخرالزمان اشاره کرده است و در معارف ارزشمند اسلامی نیز، بارها این واژة
آخرالزمان، در دو معنای کلی به کار رفته است:[1]
دو مصداق آخرالزمان
1.
مدت زمانی که با ولادت پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ آغاز می شود و
با شروع رستاخیز بزرگ، پایان می یابد و از اینرو آن پیامبر رحمت را،
پیامبر آخرالزمان نیز نامیده اند.
2. مدت زمانی که با ولادت حضرت
مهدی(عج) آغاز می شود و همة اتفاقات عصر غیبت و عصر ظهور را در دل خود دارد
و سپس با شروع قیامت پایان پیدا می کند. اینک نیز از واژة آخرالزمان همین
معنا را اراده می کنند و در همین معنا به کار می رود که خود این قسم نیز
دارای دو مرحله می باشد:
دوران نخست: که انسان به مراحل پایانی
انحطاط اخلاقی رسیده، فساد اخلاقی و ستم، همة جوامع بشری را فرا می گیرد و
به تعبیر روایت، جهان پر از ظلم و جور می شود.
دوران دوم: که وعدة
الهی تحقق پیدا می کند و آن منجی اعظم ظهور کرده و حکومتی جهانی، تشکیل می
دهد و به کفر ستیزی و ظلم ستیزی می پردازد و هستی را از عدالت پر می کند،
امام رضا (ع) فرمودند: خداوند زمین را به دست قائم(عج) از هر ستمی پاک
گرداند. و از هر ظلمی پاکیزه سازد و میزان عدل را در میان مردم نهد..»[2]
نشانه‌های آخرالزمان
این
قطعه از زمان که آخر الزمان نام گرفته است، دارای نشانه هایی است که به
برخی از آنها اشاره می کنیم: گفتنی است این خصایص به دوران نخست از عصر
آخرالزمان مربوط می شود که انسان در آن عصر، به مراحل پایانی انحطاط اخلاقی
و ستم می رسد:
1.روابط سود جویانه و استثماری:
انسان در ارتباط با انسان دیگر، به سود و سرمایه می اندیشد و با همین انگیزه وارد میدان پیوندهای اجتماعی می شود.
پیامبر
اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند: «... در آخر الزمان اقوامی بر
مسلمانان سیطره یابند که تا لب به سخن گشایند آنان را بکشند و اگر لب فرو
بندند (خون) ایشان را مباح شمرند تا منابع درآمد آنان (و اموالشان) را
ویژة‌خود سازند...»[3]
2.گریز از دین:
پیامبر
اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ ویژگی های انسان های این دوران را چنین
شمرده است: «زمانی بر مردم خواهد آمد که دینشان در همتشان خواهد بود و
همتشان، شکمشان و قبله هاشان زنانشان، برای طلا و نقره رکوع و سجود به جای
می آورند. آن ها همواره در حیرت و مستی خواهند بود؛ نه بر مذهب مسلمانی اند
و نه بر مسلک نصرانی.»[4]
3. دنیا پرستی:
رسول
خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: «زمانی بر امت من می آید که در آن
زمان، درون های مردم پلید می شود ولی ظاهرشان به طمع مال و دنیا آراسته می
گردد؛ به آنچه در پیشگاه خداوند است دل نمی بندند، کارشان ریا و تظاهر است؛
خوف از خدا به دلشان راه نیاید و خداوند آن ها را به عذابی فراگیر دچار
سازد. آن ها چون غریق خداوند را می خوانند، ولی خداوند دعایشان را مستجاب
نمی کند.»[5]
4. آزمایشهای بزرگ
یکی دیگر
از ویژگی های آخرالزمان، امتحاناتی است که انسان ها در این دوران پشت سر می
گذارند. امام علی ـ علیه السلام ـ می فرمایند: «و آن زمانی است که از
فتنه ها نجات نمی یابد، مگر مؤمنانی که بی نام و نشانند. اگر در حضور
باشند، شناخته نشوند، و اگر غایب گردند، کسی سراغ آن ها را نمی گیرد، آن ها
برای سیر کنندگان در شب ظلمانی جامعه ها چراغ های هدایت و نشانه های
روشنند، نه مفسده جو هستند و نه فتنه انگیز، نه در پی اشاعة (فحشایند) و نه
مردمی سفیه و لغو گو! اینانند که خداوند درهای رحمتش را به سوی شان باز می
کند و سختی ها و مشکلاتی را از آن ها برطرف می سازد.»[6]
منابع:
1. عصر زندگی محمد حکیمی و مکیال المکارم ترجمه مهدی حائری قزوینی
2. دادگستر جهان آیت الله ابراهیم امینی، و کتاب جامعه و تاریخ، شهید مطهری.
[1] . مهدویت و مقالات، یادزهمین همایش علمی تحقیقی فجر 78، ص 25، مقاله
مهدی موعود در ادیان و مذاهب آقای کاظم ادیب، دایرة المعارف بزرگ اسلامی،
ج2، ص 134ـ136.
[2] . عصر زندگی، محمد حکیمی، موسسه بوستان کتاب قم، چاپخانة دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ پنجم، ص 42 به نقل از کمال الدین 2/372.
[3] . همان به نقل از منتخب الاثر، ص 432.
[4] . مستدرک الوسایل، محدث نوری، ج11، ص 379.
[5] . کافی،شیخ کلینی، ج8، ص 306.
[6] . نهج البلاغه، خطبه 103.
[7] . الشیعه، و الرجعه، ج1، ص 216.
حوزه
