دعاى ندبه

در چند جا از بحار الانواربه نقل از کتاب محمد بن حسین بن سفیان بزوفرى آمده است : گفته اند دعاى ندبه ، دعاى صاحب الزمان است و خواندنش در عیدهاى چهارگانه مستحب است...اى کاش مى دانستم در چه جایى منزل گرفته اى و چه سرزمین و مکانى تو را نگهداشته است . آیا در کوه رضوانى ، یا غیر آن ؟ یا در ذى طوى ؟ سخت است بر من که مردم را ببینم ولى تو دیده نشوى و از تو صدا و رازى نشنوم . سخت است بر من که بر تو بلا چیره شود و صداى زارى و شِکْوه من به تو نرسد ...

لطفا به ادامه مطلب مراجعه کنید

 

ستایش ، خاص خدا ، پروردگار جهانیان است و درود خدا بر آقاى ما محمد ، پیامبرش و بر آل او . سلام کاملى بر ایشان باد . خدایا ستایش از آن توست به خاطر قضا و قدر تو درباره بندگان مقربت که جارى شد ; آنان که خالص شان گردانیدى براى خود و دینت ، چون براى آنها نعمت شایان و پایدارى را انتخاب کردى که نزد توست ، نعمتى که زوال و نابودى ندارد . ( و این ) پس از آن ( بود که ) با آنها شرط کردى تا از درجات ( و ریاست هاى ) دنیاى پست و از زیب و زیورش کناره گیرند ، آنها این شرط را پذیرفتند و تو وفاى آنان را به این شرط دانستى و آنها را پذیرفتى و مقرب درگاهشان کردى و براى ایشان نامى بلند و ثناى آشکار مقرر داشتى .

فرشتگانت را برایشان فرو فرستادى و آنان را به وحى خود گرامى داشتى و به علم خود یاریشان کردى و واسطه درگاهت و وسیله اى به سوى خشنودیت قرارشان دادى ، سپس آدم(علیه السلام) را در بهشت جا دادى ، تا آن گاه که از آن جا بیرونش آوردى و برخى (نوح) را در کشتى سوار کردى و او و همراهانش را که ایمان آورده بودند ، به مهر خود از هلاکت نجات دادى و برخى ( ابراهیم ) را براى خود خلیل گرفتى و او نام نیک را از تو در امت هاى آینده درخواست کرد و تو اجابت کردى و نام او را بلند گردانى . با برخى ( موسى ) از میان درخت به طور مخصوصى سخن گفتى و براى او برادرش ( هارون ) را یاور و وزیر گردانیدى . برخى ( عیسى ) را بدون پدر به وجود آوردى و نشانه هاى آشکارى به او دادى و او را به روح القدس ( جبرئیل ) یارى فرمودى .

براى هر یک دین و قانونى مقرر داشتى و برایش طریقه و برنامه اى قرار دادى و جانشینانى براى او انتخاب کردى تا یکى پس از دیگرى از زمانى تا زمانى نگهبان آیین باشد تا دین تو برپا ماند و حجتى بر بندگانت باشند ، تا باطل بر اهل حق پیروز نشود و کسى نگوید چرا به سوى ما پیامبرى نفرستادى که ما را بترساند و چرا پرچمى راهنما به پا نداشتى تا از آیات تو پیروى کنیم ، پیش از آن که خوار و رسوا گردیم .

تا این که کار را به دست حبیب و برگزیده ات ( حضرت ) محمد رساندى و او چنان بود که او را برگزیدى . بزرگ آفریدگانت و برگزیده برگزیدگانت و برترین انتخاب شدگان و گرامى ترین معتمدان تو بود . او را بر پیمبرانت مقدّم داشتى و به سوى جن و انس فرستادى ومشرق ها و مغرب هاى عالم را زیر پایش گذاردى وبُراق را مسخّر او گرداندى.

او را به آسمان خود ، بالا بردى و علم گذشته و آینده را تا پایان آفرینش به او سپردى ، آن گاه او را به وسیله ترس و رعب ( در دل دشمنش ) یارى کردى و جبرئیل و میکائیل و فرشتگان را گرداگردش قرار دادى . به او وعده پیروزى دینش بر دیگر دین ها را دادى ، اگر چه مشرکان نپسندند . این جریان پس از آنى بود که در جایگاه والایى میان خاندانش ( براى حفظ دین ) قرارش دادى . نخستین خانه اى که براى مردم بنا شد ، را براى او و خاندانش قرار دادى که مکه است و مایه برکت و موجب راهنمایى جهانیان است . در آن نشانه هاى آشکارى است مانند مقام ابراهیم و هر که آن جا برود، ایمن است . و فرمودى: « خدا اراده فرمود از شما اهل بیت ، پلیدى را دور کند و به خوبى شما را پاک گرداند » آن گاه مزد محمد را در کتاب خودت ، دوستى و مودت ایشان قرار دادى و فرمودى :

« بگو من از شما براى رسالت مزدى نمى خواهم جز دوستى خویشانم » و فرمودى : « آنچه مزد از شما خواستم ، آن هم به سود شماست » و فرمودى : « من از شما مزدى براى رسالت نمى خواهم مگر کسى که بخواهد به سوى پروردگار راهى پیش گیرد » و اینها راهى به سوى تو بودند و طریقه سلوک به سوى خشنودیت .

چون روزگار آن حضرت سپرى شد ، على بن ابى طالب را براى راهنمایى برگماشت ( که درودهاى تو بر هر دوى آنها و بر آلشان باد ) زیرا او بیم دهنده و راهنماى هر ملتى بود ، و در برابر مردمى که نزدش حاضر بودند فرمود :

هر که من مولا و سرپرست اویم ، على مولاى اوست . خدایا دوست بدار هر که دوستش دارد و دشمن بدار هر که دشمنش باشد و یارى کن هر که یاریش کند و خوار کن هر که یاریش نکند . نیز فرمود : هر که من پیامبر او هستم ، على امیر و فرمانرواى اوست ، و فرمود : من و على هر دو از یک درخت هستیم و سایر مردم از درخت هاى پراکنده اى هستند ، و رتبه او را نسبت به من ، مانند رتبه هارون نسبت به موسى است ; و فرمود : مقام تو پیش من مانند مقام هارون براى موسى است جز این که پیامبرى پس از من نیست.

دخترش ، بانوى زنان جهان را به او تزویج کرد و براى او از مسجدش آنچه را براى خود حلال بود ، حلال کرد ، یعنى جز در خانه على تمام درهاى مسجد را بست ، سپس علم و حکمت خود را به او سپرد و فرمود : من شهر علمم و على درِ آن است ، هر کس که بخواهد وارد شهر شود و حکمت بخواهد ، باید از در آن درآید ، سپس فرمود : تویى برادر و وصى و وارث من . گوشتت از گوشت من و خونت از خون من است . صلح تو ، صلح من و جنگ تو ، جنگ من است . ایمان با گوشت و خون تو آمیخته شده ، چنان که با گوشت و خون من آمیخته است . فرداى محشر بر سر حوض ( کوثر ) جانشین منى و قرض مرا مى پردازى و به وعده هاى من وفا مى کنى و شیعیانت بر منبرهایى از نور با چهره هاى ( نورانى و ) سفید در بهشت اطراف منند و آنها همسایگان منند . اگر تو نبودى اى على ، مؤمنان پس از من شناخته نمى شدند .

آن جناب پس از رسول خدا ، راهنماى روشنایى از کورى جهالت ، رشته محکم خدا و راه راست او بود . کسى بر او در نزدیکى به رسول ( از نظر سابقه در دین ) پیشى نگرفت و کسى نتوانست در منقبت ها به او برسد . همانند رسول خدا طبق تأویل و باطن قرآن مى جنگید و درباره خدا باکى از سرزنش ملامت کنندگان نداشت . در راه خدا خون بزرگان عرب را به خاک ریخت و دلاورانشان را کشت و با گرگانشان درافتاد و همین سبب شد که در دل هاى ایشان کینه ها بگذارد ، کینه هاى جنگ بدر و خیبر و حنین و غیر آنها ، پس دشمنى او را به دل گرفتند و به جنگ و مخالفت با او برخاستند تا با پیمان شکنان ( طلحه و زبیر و همراهان ) و زورگویان ( معاویه و همدستانش ) و از دین بیرون رفتگان ( اصحاب نهروان ) نبرد کرد . شقى ترین مردم پسینیان از شقى ترین پیشینیان پیروى کرد ، و او را کشت . دستور رسول خدا درباره راهنمایان دین ، که یکى پس از دیگرى فرموده بود ، اجرا نشد . امت بر دشمنى با آن حضرت پافشارى کردند و براى قطع رحم او و تبعید ( و آواره کردن ) فرزندانش گرد آمدند ، جز اندکى که در رعایت کردن حق وفا کردند ، در نتیجه جمعى کشته و گروهى اسیر و دسته اى از وطن آواره گشتند .

قلم قضا و تقدیر طورى بر اهل بیت جارى شد که امید پاداش نیک مى رود ، زیرا (کره) زمین از خداست و به هر که از بندگانش که بخواهد آن را ارث مى دهد و به او وامى گذارد و سرانجام نیک از آن پرهیزکاران است . پروردگار ما منزه است و وعده اش حتماً انجام شدنى است . خدا خلف وعده نمى کند و او نیرومند فرزانه است .

پس گریه کنندگان باید بر افراد پاک از خاندان محمد و على بگریند و زارى کنندگان زارى کنند و براى امثال آنها اشکها روان گردد و فریاد زنندگان فریاد کنند و شیون کنندگان شیون ; خروش کنندگان خروش سر دهند که : کجاست حسن ؟ کجاست حسین ؟ کجایند فرزندان حسین ؟ شایسته اى پس از شایسته دیگر و راستگویى پس از راستگویى دیگر ، کجاست آن راه حق ؟ کجایند برگزیدگان ؟ کجایند خورشیدهاى تابان ؟ کجایند ماه هاى نورافشان ؟ کجایند اختران فروزان ؟ کجایند بزرگان دین و پایه هاى دانش ؟ کجاست به جا مانده خدا که بیرون از خاندان عترت هدایتگر نیست ؟ کجاست آن که براى ریشه کن ساختن ستمگران آماده شده است ؟ کجاست آن که براى راست کردن نادرستى ها و کجى ها چشم به راهش هستند ؟ کجاست آن مایه امید براى از بین بردن ستم و تجاوز ؟ کجاست آن که ذخیره شده براى نو کردن واجبات و سنت هاى دین ؟ کجاست آن که براى زنده کردن کیش و آیین انتخاب گشته است ؟ کجاست آن که براى زنده کردن قرآن و حدودش ، آرزویش را داریم ؟ کجاست زنده کننده آثار دین و اهل دین؟ کجاست درهم شکننده شوکت زورگویان ؟ کجاست ویران کننده بناهاى شرک و دورویى ؟ کجاست نابود کننده اهل فسق و گناه و طغیان ؟ کجاست آن که شاخه هاى گمراهى و اختلاف را از بین مى برد ؟ کجاست محو کننده آثار کجروى و هوا و هوس ها ؟ کجاست پاره کننده دام هاى دروغ و بهتان ؟ کجاست نابود کننده سرکشان ؟ کجاست ریشه کن کننده ستیزه جویان و گمراهان و بى دینان ؟ کجاست عزت بخش دوستان و خوار کننده دشمنان ؟ کجاست گردآورنده سخنان پرهیزکارى ؟ کجاست آن درگاه و راه خداوند که از آن جا به سوى خدا مى روند ؟ کجاست آن آیینه خدایى که اولیا به سویش توجه مى کنند ؟ کجاست آن سبب خدایى ، میان زمین و آسمان ؟ کجاست آن فرمانرواى روز فتح و پیروزى و برافرازنده پرچم هدایت و راهنمایى ؟ کجاست گردآورنده شایستگى و خشنودى حق ؟ کجاست خونخواه پیامبران و فرزندان پیامبران ؟ کجاست خونخواه کشته کربلا ؟ کجاست آن یارى شده و پیروزمند بر کسانى که بر او ستم کردند و دروغ بستند ؟ کجاست آن درمانده اى که چون دعا کند ، به اجابت برسد ؟ کجاست صدر مخلوقات عالم ، آن نیکوکار با تقوا ؟ کجاست فرزند پیامبر برگزیده و فرزند على مرتضى و فرزند خدیجه روشن سیما و فرزند فاطمه کبرى؟

پدر و مادرم فدایت باید ، خودم بلا گردان و سپر پیش روى تو باشم ، اى فرزند بزرگان ، مقرّب درگاه حق ، اى فرزند نجیبان گرامى ، اى فرزند راهنمایان هدایت یافته ، اى فرزند نیکان پاکیزه ، اى فرزند گرامیان برگزیده ، اى فرزند پاکان پاکیزه ، اى فرزند جوانمردان و پُر جود برگزیده ، اى فرزند دریاهاى بخشش و عطاى گرامى ، اى فرزند ماه هاى نور افشان ، اى فرزند چراغ هاى تابان ، اى فرزند ستارگان فروزان ، اى فرزند اختران درخشان ،

اى فرزند راه هاى روشن ، اى فرزند نشانه هاى آشکار ، اى فرزند دانش هاى کامل ، اى فرزند آیین هاى معروف و مشهور ، اى فرزند آثار و نشانه هاى رسیده (از خدا و انبیا)، اى فرزند معجزات موجود ، اى فرزند دلیل هاى آشکار ، اى فرزند راه مستقیم ، اى فرزند آن خبر بسیار بزرگ ، اى فرزند کسى که در دفتر اصلى نزد خدا والا و فرزانه است، اى فرزند آیات و نشانه هاى آشکار ، اى فرزند دلیل هاى هویدا ، اى فرزند برهان هاى نمایان روشن ، اى فرزند حجت هاى رسا ،

اى فرزند نعمت هاى شایان و فراوان ، اى فرزند طه و آیات محکم قرآن ، اى فرزند سوره یس و ذاریات ، اى فرزند سوره طور و العادیات ، اى فرزند کسى که ( در شب معراج ) به فاصله دو کمان یا کم تر ، در قرب نسبت به خداى والا نزدیک و نزدیک تر شد.

اى کاش مى دانستم در چه جایى منزل گرفته اى و چه سرزمین و مکانى تو را نگهداشته است . آیا در کوه رضوایى ، یا غیر آن ؟ یا در ذى طوى ؟ سخت است بر من که مردم را ببینم ولى تو دیده نشوى و از تو صدا و رازى نشنوم . سخت است بر من که بر تو بلا چیره شود و صداى زارى و شِکْوه من به تو نرسد .

جانم به قربانت ، اى پنهانى که از میان ما بیرون نیستى . جانم به قربانت ، اى دور از نظرى که از ما دور نیست . جانم به قربانت ، اى آرمان هر مشتاقى که مردان و زنان باایمان آرزویت مى کنند و به یاد تو ناله از دل مى کشند . جانم به قربانت ، اى دارنده عزتى که کسى بر تو برتر نیست . جانم به قربانت ، اى مجد و شوکت ریشه دارى که همطراز ندارد . جانم به قربانت ، اى نعمت دیرینه اى که مانند ندارد . جانم به قربانت ، اى قرین شرف و بزرگوارى که برابر ندارد .

تا کى سرگردان تو باشم ، اى مولاى من ؟ تا کى و به چه زبانى وصف تو گویم و درد دل کنم ؟! ناگوار است بر من که پاسخ از دیگرى جز تو بشنوم و با او گفتگو کنم . سخت است بر من که بر تو بگریم ولى مردم تو را واگذارند . سخت است بر من که بر تو بگذرد آنچه مى گذرد .

آیا کمک کارى هست که با او فریاد و گریه را طولانى کنم ؟ آیا بى تابى ( مانند من ) هست که چون به خلوت برود ، در زارى و جزع کمکش کنم ؟ آیا چشمى هست که خار فراق در آن خلیده و گریان باشد تا چشم پرخار من نیز یاریش دهد ؟ آیا اى پسر احمد ! به سویت راهى هست تا دیدارت کنم ؟ آیا روز جدایى ما به وعده تو پیوست مى شود تا بهره مند گردیم ؟

کى مى شود که به سرچشمه هاى پرآبت درآییم و سیراب شویم ؟ کى مى شود که از آب وصل تو سیراب گردیم که تشنگى ما به درازا کشید ؟ کى مى شود که صبح و شام را با تو به سر بریم و دیده روشن کنیم ؟ کى مى شود که ما را ببینى و ما تو را ببینیم و پرچم پیروزیت را برافراشته باشى و مردم آن را ببینند ؟

آیا مى شود که بببینیم روزى که ما دورت را گرفته ایم و تو رهبر باشى و زمین را پر از عدل کنى و خوارى و کیفر را به دشمنانت بچشانى و سرکشان و منکران حق را نابود کنى و ریشه گردنکشان را بزنى و اساس ستمکاران را برکنى و ما بگوییم : الحمد لله رب العالمین ؟!

خدایا تویى برطرف کننده گرفتارى ها و بلاها . از تو دادرسى و یارى مى جویم که دادخواهى و یارى نزد توست . تویى پروردگار آخرت و دنیا ، پس فریاد رسى کن اى فریادرس درماندگان ، از بنده ناچیز گرفتارت ، آقایش را به او نشان بده ، اى نیرومند و توانا . به دیدار آن حضرت ، اندوه و سوزش دلش را زائل کن . سوز عطش را فرو نشان ، اى که بر عرش استوارى . اى که بازگشت و سر منزل هر چیز به سوى توست . خدایا ! ماییم بندگان تو که شیفته دیدار نماینده ات هستیم ، آن که مردم را به یاد تو و پیامبرت مى اندازد . تو او را آفریدى که نگهدار و پشتیبان ما باشد و زنده اش داشتى تا پناهگاه ما باشد و او را پیشواى مؤمنان گرداندى ، پس به آن جناب از طرف ما تحیت و سلامى برسان و بدینوسیله ( اى پروردگار ) بر کرامت و مقام ما بیفزا ! جایگاه او را جایگاه و اقامتگاه ما قرار ده . نعمتت را بر ما به ظهور آن بزرگوار کامل کن ، تا ما را به بهشت هاى تو ببرد و به رفاقت شهیدان و بندگان خالصت برساند .

خدایا بر محمد و آل محمد درود فرست ، درود فرست بر محمد ، جد بزرگوار او و رسول تو ، آن آقاى بزرگ و بر على پدر بزرگوارش ، آن آقاى کوچکتر و بر جده اش صدیقه کبرى فاطمه ، دختر محمد و به امامان و برگزیدگان نیک رفتار ، یعنى پدران آن حضرت و بر خود آن جناب ، فزون ترین و کامل ترین و تمام ترین ومدام ترین و بیشترین و فراوانترین درودى که بر یکى از برگزیدگان و نیکان خلق خود بفرستى . درود فرست بر آن جناب ، درودى که بى حد و مدتش بى نهایت و تمام نشدنى باشد . خدایا حق را به وسیله آن حضرت برپا دار و باطل را به او نابود گردان . دوستانت را به وسیله اش به دولت برسان. دشمنانت را به دست او خوار گردان . خدایا میان ما و او را به پیوندى وصل کن که ما را به ولایت پدران او برساند و ما را از کسانى بگردان که دامن آنها را بگیرند و در سایه لطف آنها بایستند. بر اداى حقوق آن حضرت کمکمان کن و در سعى و کوشش براى فرمانبرداریش و دورى از نافرمانیش بر ما به خشنودیش منت بگذار. بر ما رأفت و مهربانى و دعا و خیر آن حضرت را ببخش ، بدان حد که بدان وسیله به رحمت وسیع تو و به کامیابى از نزد تو برسیم . نمازهاى ما را به وسیله او بپذیر و گناهانمان را بیامرز و دعاهایمان را مستجاب کن . روزى هاى ما را بدان حضرت گسترده قرار ده و اندوه هاى ما را به وسیله اش برطرف کن و حاجت هایمان را روا دار . به سوى ما ( پروردگار ) به آن روى بزرگوارت، توجه کن و تقرب جویى مارا به درگاهت بپذیر و بسوى ما به نگاهى مهربانانه بنگر تا بدان وسیله بتوانیم مقام خود را پیش تو به کمال برسانیم . و دیگر آن مقام را از ما بازنگیر ، به جود خودت قَسَم ! از حوض جدش سیرابمان کن ، از جام او و به دست آن جناب ، سیر و سیراب و گوارا که تشنگى پس از آن نباشد ، اى مهربانترین مهربانان .

پس از دعا باید نماز زیارت خواند ( که شرح آن گذشت ) بعد هر چه مى خواهى ، دعا کن ، که ان شاء الله برآورده شود .

ر.ک : ابن مشهدى در المزار /573 ، طبرسى در احتجاج 2/492 ، بحار 53/171 و 94/2 و 36 و 102/81 و 92 ، مصباح الزائر /223 ، اقبال 1/504 .