اخبار منطقه 23

جنگنده‌های اف-16 ترکیه عازم مرزهای سوریه شدند

کارشناس مسائل عربستان مطرح کرد
حکومت آل‌سعود هر لحظه آبستن تحولات جدید است

پادشاه اردن : ناچاریم وارد مرحله خطرناکی شویم!
لطفا به ادامه مطلب مراجعه کنید

کارشناس مسائل عربستان مطرح کرد

حکومت آل‌سعود هر لحظه آبستن تحولات جدید است

خبرگزاری فارس: یک کارشناس مسائل عربستان تاکید کرد که سالهای آتی روند مرگ فرزندان عبدالعزیز شتاب زیادی به خود می‌گیرد و در یک دهه آینده اکثریت آنها در خواهند گذشت.

«کامران کرمی» کارشناس مسائل عربستان در گفت‌وگو با خبرنگار بین الملل فارس درباره تحولات داخلی عربستان و آینده این کشور پس از مرگ احتمالی ملک عبدالله تاکید کرد که حکومت آل سعود همواره می تواند آبستن تحولات جدید باشد و منجر به بحران در انتخاب ولیعهد یا پادشاه بعدی باشد.

کرمی تصریح کرد که شاهزادگان نسل دوم با اینکه در یک دهه اخیر توانسته‌اند به چرخه قدرت راه پیدا نمایند اما همچنان می بایستی در صف جانشینی قرار بگیرند. 

وی درباره ادامه روند کنونی در عربستان ابراز داشت که سالهای آتی روند مرگ فرزندان عبدالعزیز شتاب زیادی به خود می‌گیرد و عملاً در یک دهه آینده اکثریت آنها در خواهند گذشت.

کامران کرمی تاکید کرد که مسئله جانشینی و تشدید بحران در خانواده حاکم در عربستان قطعاً بر سیاست خارجی این کشور تأثیرگذار است. 

 متن کامل این گفت‌وگو در زیر آمده است:

  فارس: به نظر شما با مرگ ملک عبدالله آیا تحولات گسترده‌ای در عربستان شکل خواهد گرفت؟جنگ قدرت شاهزادگان تا کجا پیش خواهد رفت؟

از آنجا که ساختار قدرت و جانشینی در عربستان فاقد شاخص های مدرن و پذیرفته شده بین‌المللی است، همواره می تواند آبستن تحولات جدید باشد و منجر به بحران در انتخاب ولیعهد یا پادشاه بعدی باشد.

اما نباید این نکته را از نظر دور داشت که گرچه عربستان فاقد این نهادها مثل انتخابات است، اما در درون همان ساختار سنتی و خاص قبیله‌ای، مکانیسم‌هایی چون منشور عبدالعزیز و شورای بیعت (تأسیس در سال 2005 توسط ملک عبدالله) وجود دارد که در طول این سالها و پس از مرگ ملک عبدالعزیز در سال 1953 همواره بر اساس آن عمل شده است.

از سوی دیگر عربستان تجربه این بحران‌های جانشینی را دارد، برای مثال در زمان پادشاهی سعود، فیصل، خالد و حتی ملک فهد مشکلاتی مبنی بر جانشین صالح، مجرب و مقبول به وجود آمد و حتی در برهه 1970 منجر به قتل ملک فیصل گردید، اما در مجموع و به نوعی این وضعیت بحرانی حل و فصل گردید.

بنابراین عربستان با این وضعیت آشناست و پس از مرگ ملک عبدالله روند جانشینی نمی تواند منجر به بحران و جنگ قدرت میان شاهزادگان گردد.

فارس: رقابت اصلی بین کدام شاهزادگان یا به عبارتی کدام گروه از شاهزادگان خواهد بود؟

رقابت اصلی بین فرزندان باقی مانده عبدالعزیز است که در میان آنها هفت سدیری‌ها «فهد، سلطان، نایف، احمد، عبدالرحمن، سلمان و ترکی» از گزینه های اصلی بودند و می باشند که فهد، سلطان و نایف درگذشته اند و ترکی هم تبعید گردیده است؛ نوادگان یا شاهزادگان نسل دوم با اینکه در یک دهه اخیر توانسته‌اند به چرخه قدرت راه پیدا نمایند، اما همچنان می بایستی در صف جانشینی قرار بگیرند.

در میان فرزندان در قید حیات عبدالعزیز که تعداد آنها به 16 نفر می رسد چند مسئله وجود دارد: مسئله اول کهولت سن و بیماری اکثریت آنهاست که مثلا بندر و مشعل در سن 90 سالگی قرار دارند و کوچکترین فرزندان یعنی سطام و مقرن 70 ساله هستند و مابقی این 16 نفر بین 70 تا 90 قرار دارند. دومین مسئله تجربه های مدیریتی و سیاسی است که باعث می گردد تا بیشتر این فرزندان عملاً شانسی برای رسیدن به ولیعهدی یا جانشینی نداشته باشند و مسئله سوم داشتن مادرانی غیر سعودی است که باعث می گردد تا تعداد شاهزادگانی که شانس رسیدن به ولیعهدی و پادشاهی داشته باشند به تعداد انگشتان یک دست برسد.

بنابراین کسانی چون سلمان ولیعهد کنونی، احمد وزیر کشور سابق، سطام حاکم ریاض، عبدالرحمن معاون وزیر دفاع، از گزینه های اصلی و شاهزادگانی چون عبیدالله، مشهور، بدر و مساعد که فاقد گزینه دوم هستند از شانس کمتری برخوردار می باشند.

بنابراین این وضعیت که یادآور سالهای آخر اتحاد شوروی و مرگ و میرهای رهبران سیاسی آن بود، باعث می گردد تا در سالهای آتی روند مرگ فرزندان عبدالعزیز شتاب زیادی به خود بگیرد و عملاً در یک دهه آینده اکثریت آنها در خواهند گذشت و عربستان با نسل دوم شاهزادگان که نوادگان عبدالعزیز هستند بیعت خواهد کرد.

فارس: شاهزادگان نسل دوم آیا اجازه خواهند داد که نسل سومی ها قدرت را در اختیار بگیرند؟ممکن است این رقابت به تنش مبدل شود و به عرصه جامعه کشیده شود؟

همانطور که اشاره گردید بر اساس منشور عبدالعزیز که قدرت به برادران پادشاه انتقال پیدا می کند نه فرزندان پادشاه، عملاً شانسی برای شاهزادگان نسل دوم یا به روایت دیگر شاهزادگان نسل سوم وجود ندارد، مگر شاهد اتفاق غیر منتظره‌ای باشیم.

از سوی دیگر روند ورود این شاهزادگان بخصوص از یک دهه گذشته شتاب زیادی به خود گرفته و بسیاری از پست های معاونت در وزارتخانه ها یا حاکمان مناطق و استانداران از این شاهزادگان سپرده شده است. بنابراین به نوعی فرزندان عبدالعزیز اجازه ورود نوادگان به قدرت که خود اکنون پدربزرگ هم شده‌اند را داده‌اند.

هر چند شاهزادگانی چون متعب بن عبدالله فرمانده گارد ملی و محمد بن نایف وزیر کشور جدید عربستان در میان شاهزادگانی چون مشعل بن عبدالله، خالد بن فیصل، خالد بن سلطان، محمد بن فهد و دیگر شاهزادگان از قدرت و اعتبار بیشتری برخوردارند، اما بر اساس این منشور و همچنین وجود مکانیسمی به نام هیئت بیعت فعلاً شانسی برای رسیدن به ولیعهدی ندارند و بنابراین شاهد تنش نخواهیم بود.

فارس: تاثیر تحولات جاری بر سیاست خارجی عربستان را چگونه می بینید؟

قطعاً این مسئله تأثیرگذار است، بخصوص که مثلاً ما شاهد بودیم که بیماری سعود الفیصل وزیر امور خارجه منجر به غیبت عربستان در مذاکرات 4 جانبه در مصر برای بررسی وضعیت سوریه گردید. تاثیرگذاری این مسئله بیشتر از آنکه منجر به عدم فعالیت و کنش گری عربستان در منطقه و محیط پیرامونی خودش باشد، بیشتر ناشی از دلمشغولی‌هایست که این مسئله می تواند توجه عربستان را از مسائل خارجی و منطقه‌ای به سمت مسائل داخلی اش معطوف نماید.

از طرف دیگر عنصر فرد در عربستان بسیار مهم تر از عنصر نقش در این کشور است، بدین معنی که مثلاً وزارت خارجه عربستان کاملاً وابسته به شخصی چون سعود الفیصل است و نبود آن می تواند خللی در روند کار این وزارتخانه ایجاد کند. بنابراین در صورتی که مسئله جانشینی به یک بحران در داخل عربستان منجر گردد، قطعاً توجه عربستان کاملاً معطوف به این مشکل خواهد بود.

به گزارش فارس، پایگاه اینترنتی المنار در مقاله‌ای تغییر موضع اردن در قبال سوریه و فشارهای آمریکا در این راستا در نهایت اتفاقات اخیر در این کشور را مورد بررسی قرار داده و نوشته است: اوضاع دشوار اقتصادی اردن، ثبات سیاسی و امنیتی این کشور را مختل کرده است، به گونه‌ای که برای نخستین بار در روز پنج شنبه شاهد تظاهرات در اکثر شهرها و ناامنی در ارشد و چند اردوگاه فلسطینی بودیم.

اعزام تانک‌های آمریکایی از اردن به سمت مرز سوریه

برخی منابع مطلع اردنی به نقل از تعدادی از اشخاص حاضر در دیدار پادشاه اردن با جوانان، اعلام کرده‌اند که وی در این دیدار از نقش مهم مرزهای شمالی اردن با سوریه در آینده سخن گفته است. این منابع افزوده اند که اظهارات پادشاه اردن با اوضاع میدانی تطابق دارد، زیرا شاهدان عینی در عقبه – تنها بندر اردن واقع در جنوب این کشور– گزارش داده اند که ستون‌هایی از تانک‌های آمریکایی در این بندر، تخلیه و به مرزهای شمالی اردن با سوریه اعزام شده اند. مسافرانی که از عقبه و شهرهای جنوبی اردن به امان – پایتخت – می‌آیند از شلوغی جاده‌ها به خاطر کامیونهای حامل تانک از عقبه به سمت مناطق هم مرز با سوریه در شمال اردن، شکایت و گله می‌کنند.

مرحله بعد، مرحله خطرناکی است

عبدالسلام مجالی نخست وزیر اردن اخیراً ضیافت ناهاری ترتیب داده و پادشاه اردن به همراه برخی شخصیت‌های شهر جنوبی کرک در آن شرکت کرده‌اند، ملک عبدالله در این ضیافت در پاسخ به پرسشی پیرامون وضعیت سوریه گفته است: وضعیت سوریه، اردن را دچار مشکل کرده و اردن به ویژه به خاطر بحران اقتصادی موجود، دیگر قادر به تحمل فشارهای بیشتر آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس نیست.

پادشاه اردن اضافه کرد: بر اساس اطلاعاتی که در اختیار دارم تنها چهار میلیارد دلار از ذخایر ارزی سوریه باقی مانده و این مبلغ نمی‌تواند جوابگوی بحران این کشور باشد. یکی از حاضران گفته است که بعد از مطرح شدن پرسش مذکور، پادشاه اردن دچار دستپاچگی شد و نشانه های آشفتگی در چهره اش بروز کرد؛ وی فشارهای موجود علیه کشورش را یک به یک شرح داد و از حاضران خواست با او همراه شده و فشارهای وارده به اردن به علت بی طرفی این کشور در بحران سوریه را برای مردم توضیح دهند. وی افزود: به خاطر فشارهای اعمال شده ناچاریم در بحران سوریه دخالت کنیم و مرحله بعدی، مرحله خطرناکی است.

همکاری استخبارات اردن با ارتش آزاد سوریه برای قاچاق سلاح

با آنکه «سمیح معایطه» وزیر اطلاع رسانی اردن، تغییر موضع کشورش در قبال بحران سوریه را تکذیب کرده اما منابع مطلع گفته‌اند که اردن آرام آرام جایگزین ترکیه در بحران سوریه می‌شود و از همین رو منطقه نظامی شمال را منطقه بسته امنیتی – نظامی اعلام کرده و در این منطقه وضعیت آماده‌باش را به اجرا در آورده است؛ همچنین دولت اردن از عبور قاچاقچیان از جاده‌های معمول قاچاق را ممنوع اعلام کرده تا جاییکه چند درگیری میان قاچاقچیان و ارتش اردن رخ داده است. برخی منابع مطلع گفته‌اند که استخبارات اردن چندی است که مشغول برقراری تماس و دیدارهای هماهنگی با ارتش به اصطلاح آزاد سوریه است و از این طریق، راههای قاچاق سلاح به درعا – نزدیک مرزهای اردن – را در اختیار ارتش آزاد می گذارد تا این سلاح‌ها از درعا به سایر مناطق سوریه ارسال شود. این منابع خاطر نشان کرده اند که ناصر جوده وزیر خارجه اردن چندی قبل با ریاض حجاب نخست وزیر فراری سوریه و ریاض سیف از معارضان سوری، دیدار کرده و در مورد مواردی که قرار بوده در نشست معارضین سوریه در دوحه مطرح شود با آنها گفتگو کرده است.

اردن در ازای تغییر موضع خود در قبال سوریه چه می خواهد؟

برخی سیاستمداران اردن تاکید کرده اند که اردن، جایگزین ترکیه‌ای می شود که در بحران سوریه به بن‌بست رسیده و به همین خاطر از موضع خود عقب نشسته است. تنی چند از شخصیت‌های سیاسی اردن اعلام کرده‌اند که موضع و نقش تازه اردن به منزله خودکشی رژیم حاکم بر این کشور است به ویژه در شرایطی که بحران سوریه به سمت سازش سیاسی پیش می‌رود. این شخصیت‌ها افزوده‌اند که اردن در لحظات پایانی بحران سوریه، خود را درگیر این بحران کرده است. تعدادی از شخصیتهای سیاسی نیز وارد کردن اردن در پرونده سوریه به عنوان جایگزین ترکیه را بی ارتباط با پرونده فلسطین و افزایش احتمال بازگرداندن کرانه باختری به اردن، ندانسته اند. به نظر می رسد که بحث بازگرداندن کرانه باختری به اردن، جدی است به ویژه اینکه در جریان ضیافت ناهار کرک، یکی از حاضران درباره امکان بازگرداندن کرانه باختری به اردن سؤال کرد که پادشاه اردن در پاسخ گفت: این سؤال را به دکتر عبدالسلام مجالی ارجاع می دهم که در رام الله با چند شخصیت فلسطینی از جمله منیب مصری تاجر معروف فلسطینی و برخی مسئولان اسرائیلی دیدار کرده و در این دیدار، بحث بازگرداندن کرانه باختری به اردن از طریق یک کنفدرال اردنی – فلسطینی مطرح شده است.

منبع: خبرگزاری فارس

جنگنده‌های اف-16 ترکیه عازم مرزهای سوریه شدند

خبرگزاری فارس: ترکیه به بهانه اقدام نیروی هوایی سوریه در حمله به مواضع تروریست‌ها در منطقه رأس‌العین، جنگنده‌های خود را به سمت مرزهای سوریه اعزام کرد.

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از خبرگزاری رویترز، منابع امنیتی ترکیه اعلام کرده‌اند که جنگنده‌های اف-16 ترکیه از پایگاه هوایی شهر «دیاربکر» واقع در جنوب این کشور، به پرواز درآمده‌اند. این اقدام ترکیه پس از آن انجام شده که جنگنده‌های سوری پایگاه تروریست‌ها در منطقه «رأس‌العین» در مرز ترکیه را هدف قرار دادند.

ترکیه تلاش می‌کند تا از کشیده شدن درگیری‌ها به خاک خود جلوگیری کند و گفته می‌شود پرواز این جنگنده‌ها نیز با هدف هشدار به سوریه انجام گرفته است.

منابع امنیتی ترکیه همچنین مدعی شده‌اند که امروز گلوله‌هایی به شهرهای مرزی ترکیه اصابت کرده، هرچند که هنوز مشخص نیست این تیراندازی از سوی تروریست‌ها بوده یا نیروهای نظامی سوریه.

ترکیه که از مهمترین حامیان مخالفان دولت سوریه به شمار می‌آید، از ناتو نیز خواسته تا سامانه‌های موشکی پاتریوت را در 900 کیلومتر مرز این کشور با سوریه مستقر کند. نیروهای نظامی ترکیه چند وقت قبل نیز به بهانه برخورد چند خمپاره با روستایی در مرز سوریه (که شلیک‌کننده آن‌ها شناسایی نشد) بارها مواضع مختلفی در داخل سوریه را هدف قرار دادند.